Zwolnienie od kosztów sądowych (odszkodowanie z OC sprawcy)
Spora część sporów z ubezpieczycielem OC sprawcy zdarzenia o odszkodowanie kończy się na etapie sądowym. Poszkodowany w wypadku lub uprawniony do odszkodowanie nie zawsze dysponuje środkami aby opłacić koszty jakie pojawiają się na tym etapie sądowym. Jednakże istnieje możliwość zwolnienia z obowiązku ich ponoszenia. Instytucja zwolnienie od kosztów sądowych zapewnienia dostęp do postępowania sądowego przed sądem cywilnym wszystkim osobom, bez względu na status majątkowy.
Opłatę sądową pobiera się od:
- wniosku o wszczęcie postępowania nieprocesowego lub samodzielnej jego części, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej;
- pozwu i pozwu wzajemnego (5% przedmiotu wartości sporu).
Kwotę opłaty zawsze zaokrągla się w górę do pełnego złotego, np. pozew o zadośćuczynienie i o koszty dojazdów do placówek medycznych na kwotę 134 521zł, wymaga uiszczenia opłaty w wysokości 6727 mimo że 5% z kwoty główniej to 6726,05zł.
O zwolnienie od kosztów sądowych może ubiegać się
- osoba fizyczna;
- jednostka organizacyjna niebędąca osobą prawną, której ustawa przyznaje zdolność prawną tj. ułomna osoba prawna (art. 331 Kodeksu cywilnego);
- osoba prawna.
Co zrobić aby być zwolnionym z kosztów – osoba fizyczna
Aby zostać zwolnionym od kosztów sądowych powód, musi złożyć wniosek o zwolnienie wraz z oświadczeniem „o stanie rodzinno-majątkowym”. W ten sposób wykazuje się, że dochodzenie swoich praw wiążę się z uszczerbkiem utrzymania koniecznego dla siebie oraz rodziny.
Wniosek musi być złożony w formie pisemnej w treści pozwu lub jako osobne pismo. Można go również zgłosić ustnie do protokołu w trakcie rozprawy. Integralną częścią wniosku jest Oświadczenie o stanie rodzinnym, majątku, dochodach i źródłach utrzymania.
Oświadczenie o stanie rodzinnym, majątku, dochodach i źródłach utrzymania
Oświadczenie musi być przygotowane zgodnie ze stanem faktycznym, ale na szczególna uwagę dobrze jest zwrócić na pozycje:
- Dochody i źródła utrzymania wnioskodawcy i osób pozostających we wspólnym gospodarstwie domowym;
- Zobowiązania i stałe wydatki.
W tych punktach powód wykazuje swoją sytuację majątkową oraz fakt, że opłata sadowa (itd.) będzie uszczerbkiem utrzymania koniecznego dla powoda oraz jego rodziny.
W punkcie 6 oświadczenia (Dochody i źródła utrzymania wnioskodawcy i osób pozostających we wspólnym gospodarstwie domowym), powód wskazuje dochody netto uzyskiwane miesięcznie (plus rocznie) oraz świadczenia takie jak np. zasiłek rodzinny czy wychowawczy. Natomiast w punkcie 5 poszkodowany w wypadku składający pozew umieszcza informacje o posiadanym majątku (np. mieszkanie, działka, samochód, sprzęt rolniczy itd.).
W punkcie 7 czyli Zobowiązania i stałe wydatki uwzględnia się należy wszystkie aktualne i konieczne do poniesienia koszty życia codziennego np. media, wyżywienie, raty kredytu itd.
W punkcie 8 powód zamieszcza informacje, które uważa za ważne i istotne. Np. wyjaśnienie na co zamierza w najbliższym czasie przeznaczyć oszczędności lub co zamierza zrobić z posiadanym majątkiem (np.. leczenie, rehabilitacja, przekazanie w formie aktu dożywocia domu dzieciom).
Do oświadczenia należy dołączyć:
- PIT za rok poprzedni;
- zaświadczenie o zarobkach;
- umowy o pracę (umowę zlecenie, umowę o dzieło);
- decyzje przyznające świadczenie np. 500+;
- rachunki, faktury;
- pozostałe dokumenty pozwalające potwierdzić ponoszone koszty przez powoda (poszkodowanego w wypadku).
Jak wygląda postanowienie o zwolnieniu od kosztów sądowych
Sąd zawsze wnikliwie analizuje złożony wniosek, oświadczenie majątkowe czyli oświadczenie o stanie rodzinnym, majątku, dochodach i źródłach utrzymania oraz załączniki i na tej podstawie rozstrzyga o zwolnieniu strony od kosztów sądowych w formie postanowienia lub nie zwolnieniu z kosztów. W postanowieniu o zwolnieniu od kosztów sądowych sąd zawsze dokładnie określa zakres kosztów, z których strona zostaje zwolniona (w części lub całości).
W przypadku odmowy zwolnienia od kosztów sądowych lub zwolnienia tylko w części, pozwanemu przysługuje możliwość złożenia zażalenie, od którego nie pobiera się opłat. Zaskarżenia postanowienia należy złożyć w terminie tygodniowym od doręczenia postanowienia lub jego ogłoszenia na rozprawie.
Niestety zwolnienie na pierwszym etapie postępowania nie zawsze oznacza, że na koniec powód nie będzie musiał ich ponieść np. wobec strony przeciwne (koszty zastępstwa procesowego).