Eksploatacja zasobów złóż węgla kamiennego oraz innych kopalin pomimo prowadzenia jej zgodnie z obowiązującymi przepisami może prowadzić do powstawania rożnego rodzaju szkód w nieruchomościach znajdujących się na obszarze objętym ruchem zakładu górniczego.
Zgodnie z przepisami Ustawy Prawo geologiczne i górnicze z dnia 4 lutego 1994 r. (Dz.U. Nr 27, poz. 96) tekst jednolity z dnia 14 listopada 2005 r. z póź zm. (Dz.U. Nr 228, poz. 1947) właściciel takiej nieruchomości nie posiada uprawnienia do sprzeciwienia się zagrożeniom spowodowanym ruchem zakładu górniczego, czyli uniemożliwienia zakładowi dalszej eksploatacji i powstawaniu kolejnych szkód. Może jednak żądać naprawia szkody już wyrządzonej.
Naprawa szkody
Zasadą jest naprawienie szkody poprzez przywrócenie stanu poprzedniego. Może ona nastąpić przez dostarczenie gruntów, obiektów budowlanych, urządzeń, lokali, wody lub innych dóbr tego samego rodzaju. Dopiero w sytuacji, gdy nie jest możliwe przywrócenie stanu poprzedniego lub koszty tego przywrócenia rażąco przekraczałyby wielkość poniesionej szkody, ustawodawca przewiduje możliwość naprawienie szkody przez zapłatę odszkodowania.
Do naprawiania szkód, o ile Prawo geologiczne i górnicze nie stanowi inaczej, stosuje się przepisy Kodeksu cywilnego. Roszczenie o naprawienie szkody obejmuje więc nie tylko poniesione straty, ale także korzyści, które poszkodowany mógłby odnieść gdyby szkody mu nie wyrządzono. Pełny wyraz temu stanowisku dał Sąd Apelacyjny w Katowicach w wyroku z dnia 13.11.2008 r. o sygn V Aca 24/09. Wskazano w nim, że „podstawową funkcją odszkodowania jest kompensacja, co oznacza, że odszkodowanie powinno przywrócić w majątku poszkodowanego stan rzeczy naruszonych zdarzeniem wywołującym szkodę, obejmując to, co uszło z majątku poszkodowanego na skutek tego zdarzenia (tzn. strata) lub do niego nie weszło (utracona korzyść)”.
Odpowiedzialność zakładu górniczego
W sposób bardzo korzystny dla poszkodowanego ustawodawca uregulował kwestie odpowiedzialności zakładu górniczego. Odpowiada on za szkody spowodowane ruchem tego zakładu opierając ją na zasadzie ryzyka. Oznacza to, że podmiot ten może uwolnić się od odpowiedzialności jedynie poprzez wykazanie, że szkoda powstała wskutek siły wyższej. Ewentualnie wtedy, gdy do szkody poszło z winy poszkodowanego lub osoby trzeciej, za którą nie ponosi odpowiedzialności.
Poszkodowanemu ponadto przysługuje także roszenie o charterze zabezpieczającym. Ma ono na celu umożliwić natychmiastowe zapobiegnięcie szkodzie lub jej dalszym skutkom. W tym celu sąd może nakazać podjęcie koniecznych czynności, a jeżeli obowiązek ten obciąża powoda, sąd może nakazać przedsiębiorcy niezwłoczne wypłacenie niezbędnej kwoty pieniężnej.
Przepisy Prawa geologicznego i górniczego przewidują dochodzenie roszczeń w pierwszej kolejności w ramach postępowania ugodowego. Jeżeli jednak zakład uchyla się od odpowiedzialności odmawiając zawarcia ugody, a także w sytuacji braku odpowiedzi w terminie 30 dni od zgłoszenia roszczenia poszkodowanemu pozostaje droga sądową. Poszkodowany dochodzący naprawienia szkody spowodowanej ruchem zakładu górniczego na podstawie art. 96 ust 1 pkt 12 Ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych z dnia 28 lipca 2005 r. z póź zm. (Dz.U. Nr167, poz. 1398) zwolniony jest od ponoszenia kosztów sądowych.
Dodatkowo pamiętajmy, że w zakładach górniczych często dochodzi do wypadków przy pracy. Polecam przeczytanie naszego Vademecum, aby wiedzieć jak się zachować w takiej sytuacji.
Szkoda na majątku
Szkody górnicze to często szkody na nieruchomościach. Mówi się o nich najczęściej w kontekście pożarów czy zalań, ale zakład górniczy również może taką szkodę spowodować. Odszkodowanie można uzyskać z OC zakładu lub OC prywatnego. Szkody na majątku występują bardzo często i są uciążliwe. Nie da się ukryć, że bardzo przeszkadzają w codziennym funkcjonowaniu. Warto wiedzieć, jak zająć się taką sprawą. Sprawdź jak zlikwidować szkodę majątkową na nieruchomości.
Aktualizacja z 11.09.2019 r.