Karta wypadku przy umowie cywilnoprawnej
W przypadku, gdy osoba, która świadczy pracę lub usługi na podstawie umowy cywilnoprawnej dozna wypadku przy pracy, sporządzana jest karta wypadku. Jest to dokument, który zleceniobiorca lub pracodawca sporządza wskazując na okoliczności, przyczyny i następstwa wypadku, a która upoważnia poszkodowanego do uzyskania świadczeń powypadkowych.
Świadczenia z ZUS przy umowie zlecenia, agencyjnej
Błędnie przyjmuje się, że jeśli pracownik świadczy pracę na podstawie umowy zlecenie, umowy agencyjnej lub umowy o świadczenie usług, to w przypadku wypadku nie ma prawa do żadnych świadczeń. Fakt, iż nie uzyskuje świadczeń w związku z chorobą czy niedyspozycją zdrowotną, nie przesądza jeszcze, że pozbawiony jest praw pracowniczych po wypadku przy pracy.
Tak samo, jak ma to miejsce w przypadku pracownika etatowego, poszkodowany w wypadku świadczący pracę na podstawie umowy cywilnoprawnej, otrzymuje pomoc medyczną oraz ma prawo ubiegać się o jednorazowe odszkodowanie z ZUS. Jeśli zleceniobiorca lub pracodawca nie dopełnią obowiązku zgłoszenia roszczeń o odszkodowanie w imieniu poszkodowanego, może on osobiście lub za pośrednictwem pełnomocnika, złożyć wniosek o wypłatę w ZUS.
Podstawą uznania odszkodowania jest dokumentacja medyczna związana z obrażeniami, ale również dokumentacja powypadkowa – w tym przypadku karta wypadku przy pracy.
Zespół powypadkowy to obowiązek pracodawcy
Pracodawca czy też zleceniobiorca, na rzecz którego świadczona jest praca, powinien przeprowadzić postępowanie powypadkowe mające na celu ustalenie okoliczności i przyczyn wypadku, jakiemu uległ poszkodowany pracownik. Dodatkowo może również przesłuchać świadków oraz przeprowadzić ekspertyzy lub skonsultować się ze specjalistą, aby ustalić co lub kto, było przyczyną wypadku. Zespół powypadkowy musi ustalić, czy winę za wypadek ponosi pracodawca (przez zaniedbanie lub zaniechanie), inny pracownik, sam poszkodowany czy też wystąpił czynnik zewnętrzny lub materiałowy. Wszystkie ustalenia w tej kwestii zawiera w karcie wypadku. Przy czym wina poszkodowanego wymaga bardzo szczegółowego uzasadnienia, w tym wskazania dowodów.
Karta wypadku sporządzana jest w 3 egzemplarzach i dostarczana pracodawcy, poszkodowanemu i do ZUS. Poszkodowany otrzymując dokument, powinien zostać pouczony o przysługującym mu prawie odwołania czy też wniesienia zastrzeżeń do sporządzonej karty. Jeśli zapisy przedstawiają stan rzeczywisty i poszkodowany zgadza się z ustaleniami w niej zawartymi, składając na niej swój podpis, zatwierdza kartę wypadku.
Złożenie zastrzeżeń do zapisów karty wypadku
Poszkodowany, który nie zgadza się z ustaleniami zespołu powypadkowego, lub też uważa, że nie są one zgodne z prawdą lub wskazują na błędne wnioski – może złożyć pisemne zastrzeżenia. Zespół powypadkowy zaś ma w obowiązku zapoznać się z uwagami poszkodowanego oraz rozpatrzyć jego zarzuty. Jeśli to konieczne może wykonać dodatkowe czynności w postaci ponownych analiz, przesłuchań czy też wydania ekspertyz, aby potwierdzić, co ostatecznie spowodowało wypadek.
Ze względu na fakt, iż w postępowaniu odszkodowawczym zapisy karty wypadku mają kluczowe znaczenie, uwzględnienie wyłącznej winy poszkodowanego lub jego znacznego przyczynienia się wypadku, może pozbawić go prawa do świadczeń powypadkowych. Tym samym poszkodowany uznany bezzasadnie za winnego ma prawo do podważenia karty wypadkowej.
Odwołanie od karty wypadku
Podmiot sporządzający kartę wypadku ma jedynie 14 dni od otrzymania powiadomienia o wypadku na przeprowadzenie procedury wyjaśniającej i sporządzenie dokumentu.
Jedną z ważniejszych kwestii, jakie ustala poza przyczynami wypadku, jest kwalifikacja prawna zdarzenia. Zespół powypadkowy zgodnie z definicją wypadku przy pracy uznaje, czy dane zdarzenie jest wypadkiem przy pracy, czy też nie spełnia norm zgodnych z tym zdarzeniem. Jeśli nie uzna zdarzenia za wypadek przy pracy, poszkodowany nie będzie miał prawa do świadczeń powypadkowych. Poszkodowany, który ulegnie wypadkowi np. z winy innego pracownika czy zaniedbań BHP pracodawcy, lecz nie uzyska potwierdzenia, iż był to wypadek przy pracy, utraci nie tylko źródło dochodu, ale również zdrowie i możliwość uzyskania odszkodowania za poniesione szkody. Niestety wiele nieuczciwych firm próbując zatuszować ilość występujących wypadków, nie potwierdza, że wypadek, jaki się zdarzył, był wypadkiem przy pracy. Jest to niebywale krzywdzące dla poszkodowanego i wymaga złożenia odwołania nie tylko zastrzeżeń, lecz znacznie bardziej zdecydowanych środków.
Poszkodowany może odwołać się do sądu pracy z wnioskiem o zmianę treści protokołu powypadkowego. Odwołanie od treści protokołu do sądu pracy następuje na podstawie art. 189 ustawy z 17.11.1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego. Jeśli łamane są prawa pracy lub przepisy BHP równocześnie może powiadomić Państwową Inspekcję Pracy. Nawet nieuzasadniona zwłoka w sporządzeniu karty wypadku może zostać przez niego zgłoszona, co grozi pracodawcy poważnymi konsekwencjami finansowymi.
Przedstawienie w protokole niezgodnych z prawdą informacji lub okoliczności wypadku, obarczenie winą za wypadek samego poszkodowanego, fałszowanie dokumentów lub dowodów w sprawie jest wykroczeniem, które podlega karze grzywny.
Postępowanie prokuratorskie po wypadkach ciężkich i śmiertelnych
Jeśli dokumentacja powypadkowa (mimo prawidłowego zawiadomienia przez poszkodowanego) nie została w ogóle sporządzona, a ciężki lub śmiertelny wypadek zatajony, poszkodowany może zawiadomić również prokuraturę. Zaniechanie sporządzenia karty wypadku stanowi przestępstwo i może podlegać karze w postępowaniu karnym.
Jaki znaczenie mają zapisy w karcie wypadku?
Karta wypadku jest niezbędnym dokumentem do otrzymania jednorazowego odszkodowania z ZUS oraz odszkodowania z OC pracodawcy o ile wskazuje że ten był winny lub przyczynił się do zaistniałego wypadku przy pracy.
Aktualizacja 23.10.2019