W konkretnych przypadkach poszkodowany ma prawo do rekompensaty za szkodę spowodowaną wypadkiem. Nie rzadko spotyka się, że poszkodowani żądają od sprawców szkody lub ich ubezpieczycieli zapłaty odszkodowania za uszkodzony pojazd, odzież czy doznane urazy. Zbiorcze pojęcie odszkodowania używane przez poszkodowanych jest poprawne. Jednakże w aspekcie prawa oraz przedmiotu ubezpieczeń odnosi się do szerokiej grupy szkód, ale nie obejmujących szkód niematerialnych.
Odszkodowanie
Kluczowe pojęcie szkód materialnych i niematerialnych powoduje odpowiednie stosowanie pojęcia odszkodowania i zadośćuczynienia. Odszkodowanie jest rekompensatą za szkodę, której wyliczenie jest możliwe w oparciu o dostępne metody kalkulacji szkód. Najczęściej przyjmowaną metodą ustalenia odszkodowania jest wartość rynkowa rzeczy, które uległy uszkodzeniu. Przyjęta metoda daje możliwość obiektywnego stwierdzenia prawidłowości. Daje też możliwość jej wyliczenia oraz podniesienia zastrzeżeń w razie wystąpienia błędu. Przykładem może być wyliczenie szkody w pojeździe. Opiera się ją o opinię rzeczoznawcy samochodowego. Dokonuje on ustalenia wartości pojazdu przed i po wypadku oraz kosztu naprawy pojazdu do stanu sprzed wypadku. Odszkodowanie jest zatem pieniężną rekompensatą szkody w wysokości odpowiadającej wartości rzeczy w stanie przed jej uszkodzeniem.
Zadośćuczynienie
Zadośćuczynienie jest formą odszkodowania, lecz odnosi się do szkód niematerialnych. Przyczyną jest to, że wycenienie nie jest możliwe za pomocą żadnej z dostępnych metod. Dotyczy przede wszystkim szkód na osobie czyli urazów fizycznych oraz cierpień psychicznych. Kodeks cywilny w art. 445 §1 stanowi, że „sąd może przyznać poszkodowanemu odpowiednią sumę tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę”. Ustalenie zadośćuczynienia dokonuje się przede wszystkim w oparciu o zeznania osób poszkodowanych, dokumentację lekarską oraz badania lekarskie przeprowadzane przez lekarzy specjalistów. Brak obiektywnych metod ustalenia zadośćuczynienia umożliwia znaczną dowolność w określeniu jej wysokości, co przy ustalaniu wysokości odszkodowania jest ograniczone.
Odszkodowanie i zadośćuczynienie to nie synonimy
Oba pojęcia są używane przez poszkodowanych jako synonimy. Jednakże ich rozróżnienie znaczeniowe jest z punktu prawa istotne i pomocne. Szczególnie przy stwierdzeniu czy żądanie rekompensaty dotyczy szkody materialnej czy też niematerialnej. Prawidłowo sporządzone żądanie nie powinno używać tych pojęć zamiennie. Praktyka jednak wskazuje, że zarówno ubezpieczyciele jak też sądy powszechne traktują pomyłki poszkodowanych ze zrozumieniem. Taki błąd zwykle nie wpływa na przebieg postępowania o rekompensatę za szkodę, chociaż może spowodować jego niepotrzebną przewlekłość.
Zadośćuczynienie a odszkodowanie w przypadku śmierci osoby bliskiej
Rozróżnienie tych dwóch pojęć ma też duże znaczenie w przypadku śmierci osoby bliskiej w wypadku. Zadośćuczynienie i odszkodowanie to dwa zupełnie inne roszczenia. Nie każdej osobie pokrzywdzonej należą się oba. Sprawdź jakie są roszczenia po śmierci osoby bliskiej w wypadku.
Aktualizacja z 16.09.2019 r.