Śmierć rodzica – matki czy ojca jest dla dziecka niezwykle przykrym i traumatycznym doświadczeniem. Bez względu na jego wiek czy status społeczny. Polskie prawo umożliwia dochodzenia szeregu roszczeń w celu ochrony interesów najbliższych osób dla poszkodowanej osoby.
Podstawa prawna
Art. 446 Kodeksu cywilnego jasno mówi, że jeżeli wskutek czynu niedozwolonego nastąpił zgon osoby poszkodowanej, to od sprawcy zdarzenia (ubezpieczyciela OC sprawcy zdarzenia, inaczej nazywanego gwarantem ubezpieczeniowym) najbliżsi mogą domagać się:
- zwrotu kosztów leczenia i pogrzebu;
- renty alimentacyjnej;
- jednorazowego odszkodowania za znaczne pogorszenie sytuacji życiowej (stosowne odszkodowanie).
Art. 446 § 4 kc doprecyzowuje, że bliski zmarłego w wypadku ma prawo do również do uzyskania rekompensaty za starty niematerialne, mowa tutaj o zadośćuczynieniu.
Renta i jednorazowe odszkodowanie za śmierć rodzica
Śmierć rodzica lub rodziców szczególnie komplikuje życie małoletnich dzieci, niepełnosprawnych dzieci lub pełnoletnich dzieci ale uczących się i będących na utrzymaniu rodziców. W takiej sytuacji sytuacja dzieci ulega zazwyczaj znacznemu pogorszeniu. W związku z czym, opiekun prawny dzieci lub samodzielnie pełnoletnie dzieci, mogą wystąpić do ubezpieczyciela o świadczenia które chociaż w części zrekompensują poniesioną stratę.
Stosowne odszkodowanie jest świadczeniem uzależnionym przede wszystkim od tego czy zdarzenie spowodowało znaczne pogorszenie sytuacji życiowej uprawnionego. Aby świadczenie zostało przyznane przez ubezpieczyciela sprawcy zdarzenia niezbędne jest wykazanie sytuacji materialnej bezpośrednio przed zdarzeniem, po zdarzeniu jak również utraty widoków na przyszłość.
Warty podkreślenia jest fakt, że nie chodzi tutaj tylko o czysto materialny czyli finansowy aspekt pogorszenia sytuacji życiowej. Sądy biorą również pod uwagę takie aspekty jak:
- brak pomocy w wychowaniu, opiece nad dziećmi;
- zanik opieki i wsparcia małżeńskiego;
- brak pomocy w prowadzeniu działalności gospodarczej czy gospodarstwa rolnego;
- rezygnacja z dotychczasowej pracy zawodowej, przerwanie studiów wobec konieczności zajęcia się rodzeństwem;
- stany chorobowe jakie pojawiły się po śmierci osoby bliskiej czyli załamanie psychiczne, depresja skutkująca utratą chęci zarobkowania, osłabienie energii życiowej.
O rentę alimentacyjną do zakładu ubezpieczeń sprawcy wypadku może się zwrócić się osoba:
- względem której na zmarłym ciążył obowiązek alimentacyjny czyli dzieci, wychowankowie zmarłego, mąż, żona i wszyscy ci co pozostawali na utrzymaniu poszkodowanego;
- której osoba zmarła dobrowolnie i stale dostarczała środki do życia i wymagały tego zasady współżycia społecznego np. mowa tu o osobach żyjących w nieformalnych związkach.
Zwrotu kosztów pochówku i stypy
Jeżeli któreś z dzieci lub rodzeństwo podzieli się kosztami pogrzebu i przygotowania stypy to ubezpieczyciel oczywiście dokona zwrotu poniesionych nakładów ale tylko i wyłącznie na podstawie przedłożonych rachunków i faktur.
Wysokość zadośćuczynienia po śmierci matki lub ojca
Kodeks cywilny jako wskazuję, że zadośćuczynienie jest roszczeniem mającym za zadanie kompensację doznanej krzywdy. Jednocześnie powinno umożliwić dzieciom osoby zmarłej dostosować życie do nowej rzeczywistości jak również złagodzić cierpienia wywołanego utratą rodzica. Wysokość tego świadczenia ma charakter indywidualny i zależy od takich elementów jak:
- wiek osieroconego w wypadku dziecka;
- siłę relacji wiążącym go ze zmarłym;
- tak zwaną możliwość liczenia w przyszłości na osobę zmarłą, gdyby zgon nie nastąpił;
- wysokość nawiązki zasądzonej od sprawcy na etapie strawy karnej;
- intensywność cierpień psychicznych.
Biorąc pod uwagę powyższe ubezpieczyciele czy też sądy określają wysokość zadośćuczynienia w związku z czym wysokość świadczenia jest różna. Od kilkudziesięciu do kilkuset tysięcy złotych. W tym miejscu dobrze jest przytoczyć wyrok Sądu Apelacyjnego Katowice II CSK 719/15 gdzie za śmierć ojca dziecko poszkodowanego otrzymało 45 000zł inny wyrok syg. I ACa 1055/15 to 150 000 zł. Sąd Apelacyjny w Gdańsku po śmierci matki zasądził 50 000zł (sygn. V ACa 154/16 ) i nawet 106 000zł (syg. I ACa 1053/15).
Jak uzyskać odszkodowanie?
Zachęcam do przeczytania naszego Vademecum dochodzenia roszczeń po śmierci bliskiej osoby w wypadku komunikacyjnym. Można tam znaleźć dalsze informacje w temacie zadośćuczynienia.
Aktualizacja z 13.09.2019 r.