Co jakiś czas Prokuratura Krajowa publikuje dane statystyczne dotyczące prowadzonych w całym kraju postępowań karnych w sprawach o błąd medyczny, z których wynika, że świadomość pacjenta z roku na rok rośnie. Poniżej poszkodowany pacjent znajdzie odpowiedzi na najczęściej zadawane pytania.
Co to jest błąd medyczny?
Błąd medyczny to nieprawidłowe działanie lekarza lub personelu medycznego, którego skutkiem jest szkoda na zdrowiu pacjenta. Błąd medyczny pojawia się, gdy leczenie przeprowadzone jest niezgodnie ze sztuką i wiedzą medyczną i powoduje uszczerbek na zdrowiu.
Kto może popełnić błąd medyczny?
- lekarz / lekarka;
- pielęgniarka / pielęgniarz;
- położna;
- rehabilitant / rehabilitantka;
- fizjoterapeuta / fizjoterapeutka.
Co to jest błąd diagnostyczny?
Błąd diagnostyczny ma miejsce, gdy na etapie rozpoznania schorzenia następuje naruszenie reguł wiedzy oraz praktyki medycznej. Poprzez rozpoznanie rozumie się określenie stanu zdrowia pacjenta, stwierdzenie choroby, ustalenie jej przyczyn oraz przebiegu.
Co to jest błąd terapeutyczny?
Błąd terapeutyczny może mieć miejsce w trakcie podejmowania przez np. lekarza wszelkiego rodzaju czynności związanych z podawaniem pacjentowi lekarstw oraz przeprowadzania zabiegów i operacji chirurgicznych.
Co to jest błąd techniczny?
Błędem technicznym nazywamy zaniedbanie, niepoprawne realizowanie decyzji lekarskich już podjętych przez zespół personelu medycznego.
Co to jest błąd organizacyjny?
Błędem organizacyjnym będzie podjęci nieprawidłowej decyzji przez osoby kierujące jednostkami medycznymi (szpital, gabinet prywatny). Mowa tu o zaniedbaniach logistycznych, braku dostępu do diagnostyki czy właściwego sprzętu.
Co to jest zaniedbanie medyczne?
O zaniedbaniu medycznym mowa jest, gdy działanie lub zaniechanie działania przez lekarza czy placówkę medyczną, gdzie leczenie było zapewnione ale powoduje powstanie negatywnych dla zdrowia konsekwencji, których nie byłoby, gdyby zapewniono prawidłowe leczenie na odpowiednim standardzie.
Kiedy przysługuje mi odszkodowanie za błąd medyczny?
Z roszczeniem odszkodowawczym związanym z procesem leczniczo-diagnostycznym są wynikiem zaistnienia błędu lekarskiego, medycznego lub wynikają z naruszenia praw pacjenta, może wystąpić poszkodowany pacjent lub jego najbliższa rodzina w sytuacji, gdy poniesie on śmierć w związku z zaistniałym błędem medycznym.
Co to jest OC lekarza lub placówki medycznej?
Każdy podmiot leczniczy, czyli przychodnia czy szpital powinien posiadać wykupioną obowiązkową polisę odpowiedzialności cywilnej tzw. OC. Obowiązkowe OC ma chronić placówkę przed wydatkami związanymi z roszczeniami pacjentów dotyczących m.in. błędów medycznych czy szkód na mieniu.
Czy pielęgniarka musi posiadać OC?
OC jest obowiązkowe tylko dla pielęgniarek i położnych, które wykonują działalność leczniczą w formie indywidualnej lub grupowej praktyki pielęgniarek lub położnych. W przypadku pielęgniarki zatrudnionej w placówkę, w której doszło do błędu, odpowiedzialność przejmuje właśnie ta placówka.
Czy rehabilitant lub fizjoterapeuta musi posiadać OC?
Program ubezpieczeń dla fizjoterapeutów obejmuje obowiązkowe ubezpieczenie OC Fizjoterapeuty oraz OC Placówki Fizjoterapeutycznej.
Jakie dokumenty należy zebrać, aby udowodnić, że doszło do błędu medycznego i starać się o odszkodowanie?
- odpisy pełnej dokumentacji medycznej poświadczonej za zgodność z oryginałem z placówki, w której doszło do powstania błędu medycznego lub w której naruszono prawa pacjenta;
- odpisy pełnej dokumentacji medycznej poświadczonej za zgodność z oryginałem z placówek medycznych, w których poszkodowany był leczony przed i po zdarzeniu wywołującym szkodę;
- opinie biegłych, wyrok, akt oskarżenia;
- dokładny opis okoliczności, w których doszło do błędu medycznego oraz procesu leczenia;
- oświadczenia np. o negatywnych skutkach zdarzenia czy poniesionych kosztach;
- faktury i rachunki potwierdzające poniesione koszty w związku z błędem lekarskim.
Czy błąd medyczny trzeba zgłosić do prokuratury?
Nie wszystkie błędy medyczne wymagają zawiadomienia właściwych organów ścigania, aby błąd został przez lekarza czy placówkę uznany i odszkodowanie wypłacone. Niemniej jednak w przypadku wielu spraw (np. ze skutkiem śmiertelnym) zgłoszenie błędu medycznego w Prokuraturze (zawiadomienie o podejrzeniu popełnienia przestępstwa) oznacza nadanie szybszego biegu sprawie oraz mniejsza ryzyko „zaginięcia” czy „dokonania zmian” dokumentacji medycznej.
Co to jest Wojewódzka Komisja ds. Orzekania o Zdarzeniach Medycznych?
Instytucja, jaką jest Wojewódzka Komisja, ma ustalić, czy postępowanie, którego następstwem była szkoda majątkowa lub niemajątkowa, stanowiło zdarzenie medyczne. Co najważniejsze komisja nie orzeka o winie personelu medycznego, ale ma za zadanie stwierdzić, czy dane zdarzenie medyczne miało miejsce.
Czy po stwierdzeniu błędu medycznego przez Wojewódzką Komisję ds. Orzekania o Zdarzeniach Medycznych nakłada na szpital obowiązek wypłaty odszkodowanie?
W takich postępowaniach często padają propozycję wypłaty odszkodowania ze strony szpitala, jednakże są one prawie zawsze niewspółmiernie z zaistniałą szkodą, dlatego też poszkodowani pacjenci czy ich rodziny decydują się na dochodzenie swoich praw na drodze cywilnej?
Czy można ukarać lekarza za błąd medyczny?
W przypadku udowodnienia przez prokuraturę, że personel medyczny w postaci lekarza czy pielęgniarki dopuścił się błędu medycznego, naraził życie i zdrowie pacjenta, wówczas na etapie postępowania karnemu sprawcy grozi odpowiedzialność karna w postaci pozbawienia wolności, czy zakazu wykonywania zawodu.
Inną instytucją, która może wyciągnąć konsekwencje w stosunku do popełniającego błąd lekarza, jest Okręgowa Izba Lekarska oraz Sąd lekarski, który może orzec grzywnę lub nawet zakaz wykonywania zawodu.
Podanie lub przepisanie niewłaściwego leku jako błąd medyczny
Jakie są rodzaje roszczeń po błędzie medycznym?
Kodeks cywilny przewiduje:
- zadośćuczynienie za ból, cierpienie i rozstrój zdrowia;
- zwrot utraconego dochodu w związku z niezdolnością do pracy;
- zwrot za zniszczone mienie;
- zwrot kosztów dojazdów do placówek medycznych;
- zwrot kosztów leczenia;
- renta z tytułu całkowitej lub częściowej niezdolności do pracy;
- renta z tytułu zwiększonych potrzeb.
W przypadku śmierci poszkodowanego pracownika jego najbliżsi mogą uzyskać z OC sprawcy:
- stosowne odszkodowanie;
- zadośćuczynienie;
- rentę alimentacyjną;
- zwrot kosztów pogrzebu.
Jakie prawa ma pacjent?
Ustawa o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta określa m.in. prawo pacjenta do:
- świadczeń zdrowotnych;
- informacji o swoim stanie zdrowia;
- tajemnicy informacji z nim związanych;
- wyrażenia zgody na udzielenie świadczeń zdrowotnych;
- poszanowania intymności i godności;
- dostępu do dokumentacji medycznej;
- zgłoszenia sprzeciwu wobec opinii albo orzeczenia lekarza;
- poszanowania życia prywatnego i rodzinnego;
- opieki duszpasterskiej;
- umierania w spokoju i godności;
- przechowywania rzeczy wartościowych w depozycie.
Jak uzyskać odszkodowanie po błędzie w leczeniu lub diagnozie lekarskiej
Czy można otrzymać zadośćuczynienie za naruszenie praw pacjenta?
Art. 4 ust. 1 ustawy o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta wskazuję, że w przypadku zawinionego naruszenia praw pacjenta, sąd może przyznać poszkodowanemu pacjentowi zadośćuczynienie pieniężne za doznaną krzywdę na podstawie art. 448 Kodeksu cywilnego, zarówno w przypadku winy umyślnej, jak i nieumyślnej.
Jak wysokie odszkodowanie uzyskać poszkodowany pacjent?
Ubezpieczyciel OC placówki medycznej, lekarza, pielęgniarki itd. wypłacając odszkodowanie bierze pod uwagę szereg elementów, m.in. mowa tu o negatywnych skutkach zdarzenia, uszczerbku na zdrowiu poszkodowanego pacjenta, wiek poszkodowanego czy też wielkość i rodzaj poniesionych kosztów. Odszkodowanie z OC jest formą rekompensaty doznanych w wyniku błędu medycznego przez poszkodowanego pacjenta cierpień fizycznych, jak również psychicznych oraz poniesionych strat. Kwota świadczeń do kilkaset do nawet kilku milionów złotych i jest ona indywidualna dla każdego przypadku.
Czy należy zakończyć leczenie, aby domagać się odszkodowania z polisy OC placówki / lekarza / pielęgniarki / fizjoterapeuty itd.?
Nie, z roszczeniami do ubezpieczyciela OC można złożyć w każdym momencie, a nie raz szybsza likwidacja szkody (niż po zakończeniu leczenia) pozwala uzyskać większe świadczenia.
W jakim czasie należy zgłosić roszczenia do ubezpieczyciela OC w przypadku błędu medycznego? Czyli jaki jest okres przedawnienia?
Roszczenia o zadośćuczynienie za błąd medyczny przedawniają się z upływem 3 lat od zaistnienia błędu medycznego, jednak nie później niż po 10 latach od dnia wystąpienia zdarzenia, które wywołało szkodę. Chyba że doszło do narażenia życia lub zdrowia pacjenta, ciężkiego uszczerbku na zdrowiu lub jego zgonu wówczas roszczenia o zadośćuczynienie przedawnią się po 20 latach, a wynika to z faktu popełnienia przestępstwa.
Jak wygląda procedura wypłaty odszkodowania? Ile czeka się na wypłatę odszkodowania z OC po błędzie medycznym?
- zgłoszenie szody i wezwanie do zapłaty lekarza lub placówkę, w której doszło do błędu;
- placówka medyczna, szpitala itd. przekazuje wezwanie swojemu ubezpieczycielowi lub przekazuje informację o ubezpieczycielu poszkodowanemu, lub jego pełnomocnikowi;
- zgłoszenie szody i wezwanie do zapłaty do towarzystwa ubezpieczeniowego w przypadku nieprzekazania pisma z roszczeniami przez ubezpieczony podmiot;
- uzupełnienie dokumentacji na wezwanie ubezpieczyciela lub wyjaśnienie elementów spornych;
- wydanie decyzji przez ubezpieczyciela OC (do 30 dni od zarejestrowania szkody przez zakład ubezpieczeń).
Czy ubezpieczyciel OC może nie wydać decyzji w ciągu 30 dni?
Tak, jeżeli nie dysponuje dokumentami, które potwierdzają odpowiedzialność ubezpieczanego lub potwierdzeniem poniesionych szkód. Wówczas ubezpieczyciel przed upływem 30 dni powinien (na piśmie) poinformować na piśmie roszczącego lub/i jego pełnomocnika o powodzie wstrzymania wydania decyzji. Decyzja musi pojawić się w ciągu 14 dni od momentu otrzymania potrzebnych mu dokumentów i wiedzy.
Czy można odwołać się od decyzji ubezpieczyciela po błędzie medycznym?
Tak… Czas na odwołanie wynosi 3 lata od momentu otrzymania decyzji lub 20 lat od momentu zdarzenia. Okres ten jest uzależniony od kwalifikacji czynu sprawcy zdarzenia.
Czy po zakażeniu gronkowcem lub innym patogenem określanym jako zakażenie szpitalne należy się pacjentowi odszkodowanie?
Tak, należy się. Jednakże bardzo często ciężko jest udowodnić, w której placówce i w którym momencie doszło do zakażenia co powoduje, że nie raz nie ma możliwości otrzymania odszkodowania.
Czy podpisanie zgody na zabieg uniemożliwia otrzymanie odszkodowania?
Bez zgody prawie żaden zabieg czy operacja nie zostanie wykonana, chyba że mamy do czynienia z operacją ratującą życie. Praktycznie każda zgoda zawiera informacje dotyczące ryzyka i możliwych powikłań. Jeżeli pacjent nie otrzyma zgody do zapoznania się i do podpisu i w ten sposób nie będzie świadomy ryzyka i możliwych powikłań (do których dojdzie), wówczas jest podstawa do dochodzenia roszczeń odszkodowawczych. Wyjątkiem jest również podpisanie „na kolanie” zgody bez dania przez personel medyczny możliwości zapoznania się z jej treścią.
Czy będę musiał zeznawać w sądzie?
Nie każde postępowanie odszkodowawcze z OC związane z błędem medycznym kończy się postępowaniem sądowym. Jeżeli poszkodowany podejmie decyzję o dochodzeniu swoich praw na etapie sądowym, musi być świadomy, że takie postępowanie trwa średnio ok. 2 lat, jednakże w praktyce firmy odszkodowawcze czy kancelarie prawne spotykają się również z postępowaniami dużo dłuższymi trwającymi 5 lat i dłużej. Wówczas poszkodowany pacjent musi przynajmniej raz pojawić się przed sądem w celu jego słuchania, jak również będzie musiał stawić nie raz u kilku lekarzy biegłych, którzy określają czy do błędu doszło oraz jaki w związku z nim pojawił się procent uszczerbku na zdrowiu pacjenta.
Czy warto korzystać z pomocy prawnika lub kancelarii odszkodowawczej, aby odzyskać odszkodowanie?
Tak… Tematyka błędów medycznych nie należy do najłatwiejszych i wyspecjalizowany pełnomocnik jest w tym przypadku jak najbardziej wskazany.
Czy pomoc prawna w sprawie o odszkodowanie wiąże się z dużym kosztem?
Koszt profesjonalnego pełnomocnika, który reprezentuje stronę poszkodowaną w sporze z zakładem ubezpieczeń np. szpitala, jest uzależniony od wielu czynników. Współpraca z adwokatem, radcą prawnym czy prawnikiem wiąże się najczęściej z zapłatą z góry za prowadzone postępowanie oraz opłatą wszelkich kosztów zwianych z postępowaniem sądowym, bez względu na jej efekt jest kilkaset do kilkunastu tysięcy złotych. Lepszym rozwiązaniem jest współpraca z Kancelarią czy firmą odszkodowawczą działającą na zasadach prowizyjnych, czyli ich wynagrodzenie jest uzależnione od wysokości uzyskanych środków dla klienta. Kancelarie odszkodowawcze często pokrywają również koszty związane z postępowaniem sądowym, biorąc na siebie ryzyko jego przegrania.