3 października 2019 zapadł wyrok TSUE zgodny z wcześniejszą opinią (maj 2019) Rzecznika Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (Giovanniego Pitruzella) w sprawie polskich Frankowiczów. W Polsce wiele sądów zawiesiło postępowania przeciwko bankom do czasu wydania właśnie orzeczenia TSUE. Co to orzeczenie oznacza w praktyce, znajdziesz poniżej.
Wyróżniamy 3 rodzaje kredytów frankowych
- indeksowane (waloryzowane),
- denominowane,
- walutowe.
W przypadku kredytów w obcej walucie w tym we frankach, w których to umowa jedynie przypomina konstrukcję klasycznego kredytu walutowego, a rzeczywista kwota kredytu wypłacana i spłacana była w polskich złotych mamy do czynienia z kredyt indeksowanym. Jeżeli kredyt został wypłacony w walucie obcej, ale spłata następuje w złotych, to jest to kredyt denominowany. W przypadku takich kredytów Frankowicze biorąc pod uwagę wyrok TSUE mogą domagać się:
- „odfrankowienia”, czyli usunięcia z umowy klauzuli indeksacyjnej, a pozostawienie umowy złotówkowej opartej o oprocentowanie LIBOR;
- unieważnienia umowy kredytowej, czyli uznania jej za nieważną od momentu podpisania, czyli wzajemnego rozliczenia stron (bank musi zwrócić nadpłacone raty i na nowo przeliczyć wartość kredytu przy nowych założeniach, co znacznie obniży saldo kredytu).
Przeczytaj więcej o zapisach abuzywnych w kredytach frankowych.
Do daje wyrok TSUE Frankowiczom
W komunikacie dotyczącym wyroku TSUE można przeczytać:
Unieważnienie umowy po usunięciu indeksacji
„Jeżeli po usunięciu nieuczciwych warunków charakter i główny przedmiot tych umów może ulec zmianie w zakresie, w jakim nie podlegałyby one już indeksacji do waluty obcej równocześnie podlegając stopie oprocentowania opartej na stopie obowiązującej w odniesieniu do tej waluty, prawo Unii nie stoi na przeszkodzie unieważnieniu tych umów.”
Interesy konsumenta a unieważnienie umowy
„Trybunał stanął na stanowisku, że skoro możliwość zastąpienia nieuczciwego postanowienia ma na celu zapewnienie realizacji ochrony konsumenta poprzez zabezpieczenie jego rzeczywistych i bieżących interesów przed ewentualnymi szkodliwymi konsekwencjami, które mogą wynikać z unieważnienia danej umowy w całości, konsekwencje te należy ocenić w świetle okoliczności istniejących lub możliwych do przewidzenia w momencie zaistnienia sporu dotyczącego usunięcia danych nieuczciwych warunków, a nie w momencie zawarcia umowy.”
Sprawdź jaki termin przedawnienia jest brany pod uwagę w sprawach kredytów frankowych.
Usunięcie ryzyka kursowego związanego z mechanizmem indeksacji kredytu
„W tej kwestii Trybunał podkreślił, że unieważnienie spornych klauzul doprowadziłoby nie tylko do zniesienia mechanizmu indeksacji oraz różnic kursów walutowych, ale również – pośrednio – do zaniknięcia ryzyka kursowego, które jest bezpośrednio związane z indeksacją przedmiotowego kredytu do waluty.”
Niepewność obowiązywania umowy po usunięciu indeksacji
„Tymczasem Trybunał przypomniał, że klauzule dotyczące ryzyka wymiany określają główny przedmiot umowy kredytu indeksowanego do obcej waluty, w związku z czym obiektywna możliwość utrzymania obowiązywania przedmiotowej umowy kredytu wydaje się w każdym razie niepewna.”
Podsumowując prawo Unii Europejskiej nie stoi na przeszkodzie unieważnieniu umów dotyczących kredytów we frankach szwajcarskich, jeżeli po usunięciu nieuczciwych klauzul i warunków charakter i główny przedmiot umów kredytowych może ulec zmianie przede wszystkim w zakresie, w jakim nie podlegałyby one już indeksacji do waluty obcej przy jednoczesnym podleganiu stopie oprocentowania opartej na stopie obowiązującej w odniesieniu do tej waluty. Trybunał w swojej ocenie zważył, że konsument musi mieć prawo do odmowy bycia objętym ochroną przed szkodliwymi skutkami, jakim będzie unieważnienie umowy jako całości.
Orzeczenie TSUE jest istotne i będzie brane pod uwagę przez wiele polskich sądów (sędziów), które zawiesiło swoje postępowania do czasu opublikowania wyroku TSUE państwa Dziubak (sygnatura C-260/18).
Dochodzenie roszczeń przez Frankowiczów
Biorąc pod uwagę wyrok TSUE warto praktycznie przeanalizować każdą umowę kredytową we frankach, niestety często tylko wyspecjalizowane w tym zakresie kancelarie potrafią sobie z tym poprawnie poradzić. Dlatego też zlecając sprawę kancelarii prawnej, warto zweryfikować jej przygotowanie i wyspecjalizowanie się w tym zakresie.