Wbrew pozorom odszkodowanie z ZUS lub z OC pracodawcy nie należy się za każdym razem, tylko dlatego, że ktoś doznał wypadku w pracy. Samo wystąpienie wypadku przy pracy nie przesądza jeszcze o uzyskaniu odszkodowania, konieczne jest spełnienie szeregu warunków, aby móc dochodzić roszczeń za wypadek przy pracy.
Najważniejszą rolę w procesie uzyskiwania odszkodowania stanowi protokół powypadkowy, od którego zapisów uzależniona jest cała procedura odszkodowawcza. Protokół ustalenia okoliczności i przyczyn wypadku przy pracy jest podstawowym i najważniejszym dokumentem potwierdzającym okoliczności i przyczyny wypadku przy pracy.
Zapisy protokołu, które uniemożliwiają uzyskanie odszkodowania:
- spowodowanie wypadku przez samego poszkodowanego
- nieprzestrzeganie przepisów BHP i przepisów ochrony życia lub zdrowia przez pracownika
- wypadek na skutek rażącego niedbalstwa lub spowodowany umyślnie przez poszkodowanego
- stan nietrzeźwości lub stan po spożyciu środków odurzających, narkotyków lub leków psychotropowych przez pracownika, który znacznie przyczynił się tym do wypadku
- brak uznania wypadku, jako wypadku przy pracy
- brak winy lub zaniedbania po stronie pracodawcy – w przypadku, gdy ubiegamy się o odszkodowanie z OC pracodawcy
Protokół powypadkowy a jednorazowe odszkodowanie z ZUS
Aby móc ubiegać się o odszkodowanie z ZUS konieczne jest spełnienie kilku warunków:
- wypadek musi być zakwalifikowany, jako wypadek przy pracy
- nie może powstać z wyłącznej winy pracownika, na skutek jego rażącego niedbalstwa lub w stanie nietrzeźwości czy odurzenia środkami psychotropowymi
- leczenie musi zostać zakończone
- poszkodowany musi doznać stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu
Zapisy protokołu powypadkowego wskazują w pkt 7 na kwalifikację wypadku, jako wypadku przy pracy. Najważniejsze zapisy znajdują się w pkt 5, gdzie stwierdza się czy wyłączną przyczyną wypadku było naruszenie przez poszkodowanego pracownika przepisów dotyczących ochrony życia i zdrowia, spowodowanie wypadku przez niego umyślnie lub wskutek rażącego niedbalstwa, znajdowanie się w stanie nietrzeźwości albo użycie przez poszkodowanego pracownika środków odurzających lub substancji psychotropowych przyczyniające się w znacznym stopniu do powstania wypadku przy pracy.
Jeśli zapisy protokołu wskazują, że to poszkodowany jest wyłącznie winny zaistniałemu wypadkowi przez swoje zachowanie lub stan psychofizyczny, uzyskanie jednorazowego odszkodowania z ZUS będzie niemożliwe. Jeśli w stopniu znacznym przyczynił się do wypadku, również może nie uzyskać odszkodowania.
Analiza zapisów protokołu pozwoli ocenić możliwości uzyskania odszkodowania, jeśli nie zawiera on niepokojących zapisów dotyczących wspomnianych wyżej kwestii, można składać wniosek do ZUS o wypłatę jednorazowego świadczenia odszkodowawczego.
Wina pracodawcy a odszkodowanie uzupełniające z OC
Nie każdy poszkodowany zdaje sobie sprawę z faktu, iż w przypadku, gdy winę za wypadek ponowi pracodawca, możliwe jest ubieganie się dodatkowo o odszkodowanie z jego polisy OC.
Zaniedbanie lub wina pracodawcy skutkująca wystąpieniem wypadku będzie również zawierała się w zapisach protokołu powypadkowego.
Należy zwrócić szczególną uwagę na zapisy pkt 5 Protokołu ustalenia okoliczności i przyczyn wypadku przy pracy – ustalenie przyczyn wypadku.
Wina pracodawcy może polegać m.in. na:
- nieprzestrzeganiu przez pracodawcę przepisów prawa pracy, przepisów i zasad bezpieczeństwa i higieny pracy lub innych przepisów dotyczących ochrony życia lub zdrowia
- niedostarczeniu środków ochrony i BHP, ubioru ochronnego lub innych środków ochronnych
- niewłaściwej organizacji pracy lub nadzoru pracowniczego
- braku należytego utrzymania, eksploatacji lub napraw sprzętu lub maszyn i urządzeń
- dopuszczenie do pracy pracownika bez uprawnień lub przeszkolenia do wykonywania pracy na danym stanowisku
- braku lub niewłaściwych instrukcjach dotyczących wykonywania pracy przy maszynach i urządzeniach oraz procesach technologicznych
- niewłaściwym przystosowaniu lub zabezpieczeniu miejsca pracy
- braku przeszkolenia pracownika
- niezapewnieniu bezpiecznych warunków użytkowania pomieszczeń lub budynków, w których świadczona jest praca
Odszkodowanie z OC pracodawcy jest świadczeniem uzupełniającym, konieczne jest dokonanie wypłaty jednorazowego odszkodowania z ZUS, a tym samym także zakończenie procesu leczenia powypadkowego. Warunkiem najważniejszym jest również wykazanie winy lub zaniedbania za wypadek ze strony pracodawcy lub pracownika, za którego ponosi on odpowiedzialność.
Należy również wykazać i udokumentować szkodę oraz wskazać na związek przyczynowo-skutkowy pomiędzy zaniedbaniem lub winą a wystąpieniem wypadku przy pracy.
Jeśli zapisy protokołu nie wskazują jasno na winę pracodawcy lub mamy wątpliwość, czy odszkodowanie z OC również nam się należy, zawsze warto skonsultować sprawę z prawnikiem lub kancelarią odszkodowawczą, którzy na podstawie wiedzy i doświadczenia potwierdzą zasadność roszczeń, a nawet pomogą uzyskać jak najwyższe odszkodowanie.
Więcej informacji o wypadkach przy pracy odnajdziesz w opracowaniu zbiorczym: Vademecum poszkodowanego po wypadku przy pracy (odszkodowanie z OC pracodawcy) oraz Vademecum poszkodowanego po wypadku przy pracy – jednorazowe odszkodowanie z ZUS.