Każdy prowadzący gospodarstwo rolne podlega obowiązkowemu ubezpieczeniu OC. Polisa OC rolnego chroni nie tylko nieruchomości oraz maszyny rolnicze, ale również każdą osobę, która na skutek zaniedbania lub winy właściciela gospodarstwa poniosła szkodę na osobie, doznała uszczerbku na zdrowiu lub poniosła śmierć.
Odszkodowanie przysługuje, jeśli rolnik, osoba pozostająca z nim we wspólnym gospodarstwie domowym, pracownik lub pomocnik wyrządzą szkodę w związku z prowadzonym gospodarstwem rolnym, której następstwem jest uszkodzenia ciała, rozstrój zdrowia lub śmierć, jak również zniszczenie czy uszkodzenie mienia.
Za wypadek przy pracy w rolnictwie uznaje się każde nagłe zdarzenie wywołane przyczyną zewnętrzną, które nastąpiło podczas czynności związanych z prowadzoną działalnością rolniczą lub pozostające w związku z wykonywaniem tych czynności. Zarówno na terenie gospodarstwa rolnego, gospodarstwa domowego związanego z gospodarstwem rolnym, ale również w drodze do gospodarstwa lub miejsca wykonywania czynności rolniczych i drodze powrotnej.
Poszkodowanym może być świadczący pomoc w gospodarstwie rolnym, członek rodziny pomagający w czynnościach rolnych lub związanych z gospodarstwem albo osoba trzecia znajdująca się na gospodarstwie. Jeśli dozna urazu ciała z winy właściciela lub pracownika gospodarstwa – ma prawo dochodzić odszkodowania za wyrządzoną jej krzywdę.
Szkody na osobie związane z gospodarstwem rolnym
Jeśli szkody na osobie związane są z prowadzoną działalnością rolniczą lub czynnościami rolniczymi, a winy za ich zaistnienie nie ponosi sam poszkodowany, może on ubiegać się o odszkodowanie z OC rolnego właściciela gospodarstwa.
Przeczytaj więcej o najczęstszych przyczynach występowania wypadków w rolnictwie.
Upadek na skutek potknięcia, poślizgnięcia przy pracy w rolnictwie
Do wypadków dochodzi na nierównej, grząskiej, oblodzonej czy zaśnieżonej powierzchni ciągów komunikacyjnych, lub nieuporządkowanych z powodu pozostawionych narzędzi, okablowania lub elementów maszyn w miejscach do tego nieprzeznaczonych. Brak uprzątnięcia miejsca po zakończeniu wykonywania pracy może być przyczyną potknięcia i upadku zarówno domowników, jak i osób trzecich świadczących pomoc na gospodarstwie.
Jeśli właściciel gospodarstwa nie odśnieży chodnika lub wejścia do gospodarstwa, a wchodzący poślizgnie się, ma prawo do odszkodowania jeśli jego wizyta związana była z działalnością rolniczą (np. przyszedł pomóc czy zakupić produkty gospodarcze).
Upadek z drabiny lub wysokości podczas pracy w gospodarstwie
Jeśli domownik lub inna osoba świadczy pomoc w pracach gospodarczych i upadnie z drabiny lub wysokiego stropu stodoły czy schodów może dochodzić odszkodowania, jeśli miejsce zdarzenia było uszkodzone, niezabezpieczone lub miało wady, o których gospodarz miał wiedzę, ale ich nie naprawił lub nie usunął, narażając inne osoby na wypadek. Schody bez poręczy i oświetlenia, nadłamane lub uszkodzone szczeble drabiny to najczęstsze przyczyny takich wypadków.
Drabiny, stropy, rusztowania lub pomosty muszą być stabilne, trwałe, posiadać wytrzymałość na obciążenie i nie mieć uszkodzeń, wad i usterek. Powinny posiadać także prawidłowe zabezpieczenie – ograniczniki lub poręcze.
Wypadek przy pile tarczowej
Każda piła tarczowa powinna posiadać specjalne osłony oraz narzędzia pomocnicze (klin, popychacz, prowadnica) pozwalające w bezpieczny sposób ciąć i przesuwać drewno lub inne cięte tworzywa. Podawanie i odbieranie materiału oraz prace porządkowe powinny odbywać się w porozumieniu z drugą osobą, gdyż niewłaściwa koordynacja prac może spowodować wypadek i uraz. Dodatkowo właściciel gospodarstwa powinien zapewnić środki ochronne oraz właściwie konserwować i eksploatować piłę. Jeśli na skutek jego zaniedbań lub braku osłon pracownik lub pomocnik dozna urazu palców lub dłoni, będzie mógł ubiegać się o odszkodowanie.
Należy jednak pamiętać, iż samo „odskoczenie” drewna w związku z jego zgrubieniem czy sękiem, które spowoduje wypadek nie upoważnia do odszkodowania, jedynie wina lub zaniedbanie właściciela, na które miał on wpływ, pozwalają dochodzić roszczeń z OC rolnego.
Urazy kończyn przy podczepianiu przyczepy, siewnika i innych urządzeń do ciągnika
Aby podczepić do ciągnika rolniczego przyczepę lub maszyny wolnobieżne (siewniki, brony, opryskiwacze, prasy, sadzarki, zgrabiarki) konieczna jest współpraca kierującego oraz pomocnika. Podczas podczepiania konieczne jest zachowanie zasad bhp oraz szczególnej ostrożności, należy jasno i wyraźnie komunikować się ze sobą. Maszyny powinny posiadać wały przegubowe, które powinny być osłonięte, jeśli jest to wymagane – rolnik powinien również zapewnić narzędzia pomocnicze i środki ochronne.
Brak koordynacji działań, nieuwaga oraz pośpiech mogą spowodować znaczne urazy przy przytrzaśnięciu czy zmiażdżeniu palców lub rąk, zaś w przypadku odrzutu lub uderzenia przez dyszel – może nawet dojść do złamań lub urazów wielonarządowych.
Szkody związane ze zwierzyną np. na skutek ugryzienia psa, kopnięcia przez trzodę chlewną, staranowanie przez byka
Uderzenia, przygniecenia, pogryzienia lub kopnięcia przez zwierzęta to jedne z częstszych wypadków przy hodowli zwierząt przez rolnika. W przypadku braku właściwego nadzoru nad zwierzętami, brak środków ochronnych w przypadku zwierząt niebezpiecznych lub uszkodzeń zagród czy boksów i ich zamknięcia – może dojść do szkody, za którą rolnik zobowiązany będzie wypłacić poszkodowanemu odszkodowanie. Należy jednak pamiętać, że naturalny popęd zwierząt lub ich spłoszenie obecnością poszkodowanego nie jest zaniedbaniem rolnika, które upoważnia do uzyskania odszkodowania.
W przypadku psów odszkodowanie jest należne jedynie, gdy jest to zwierzę wykorzystywane do pracy w gospodarstwie (np. do zaganiania zwierzyny) lub stróżuje i pilnuje inwentarza czy gospodarstwa. Jeśli jest to pies domowy, który nie jest związany z działalnością rolniczą, szkody przez niego spowodowane, nie będą objęte ochroną ubezpieczeniową.
Upadki lub urazy w związku z niewłaściwym przewozem osób – zarówno w i na ciągniku czy przyczepach, także przyczepach do przewozu zwierząt lub innych
Przewożenie osób na przyczepach jest niedozwolone, szczególnie jeśli są przystosowane lub przeznaczone do przewodu zbiorów lub zwierząt. Tym samym wypadek osoby przewożonej przez właściciela gospodarstwa będzie obarczał go odpowiedzialnością za zdarzenie, ze względu na dopuszczenie do przewozu w taki sposób. Upadek z przyczepy podczas prac rolnych, na skutek braku komunikacji z kierującym ciągnikiem, jeśli związany jest z ruchem pojazdu – będzie podstawą do roszczeń z OC ciągnika, nie zaś OC rolnego.
Jeśli upadek będzie spowodowany samowolnym przebywaniem w ciągniku (poza jego kierowcą), na jego obudowie lub nadkolach winę za zdarzenie ponosić będzie sam poszkodowany, gdyż przewożenie osób w taki sposób jest całkowicie zabronione.
Wypadki związane z maszynami rolniczymi – np. siewnikami, pługami, bronami, kombajnem lub ciągnikiem rolniczym
Brak właściwych osłon, zabezpieczeń, narzędzi pomocniczych, środków ochronnych i ostrożności przy wykonywaniu prac rolnych to jedne z wielu przyczyn wypadków z udziałem maszyn rolniczych. Praca dzieci i osób niewyszkolonych do pracy ze specjalistycznymi maszynami są często powodem poważnych urazów, w tym amputacji a nawet śmierci w przypadku wciągnięcia lub najechania przez maszynę rolniczą.
W przypadku najechania przez ciągnik rolniczy czy kombajn winą jest przede wszystkim brak ostrożności i należytej obserwacji przedpola jazdy. Zawsze należy sprawdzić, czy nikt nie znajduje się w pobliżu pojazdu, a osoby współpracujące ostrzec głosowo lub sygnałem dźwiękowym, zanim pojazd ruszy.
Upadki do niezabezpieczonych otworów zrzutowych, kanałów gnojowych lub piwnicznych
W takich wypadkach rolnik niewłaściwie zabezpiecza otwory lub zejścia do piwnicy, nie zamyka włazów lub drzwi, nie uprzedza domowników lub pomocników o wykonywanych pracach i otwarciu kanałów.
Odszkodowanie za wypadek na gospodarstwie rolnym
Praca w gospodarstwie rolnym niesie za sobą niebezpieczeństwo wystąpienia wypadków skutkujących urazami ciała, uszczerbkiem na zdrowiu a nawet zgonem osoby poszkodowanej. Jeśli doszło do stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu możliwe jest uzyskanie jednorazowego odszkodowania z KRUS. Prawo uzyskania takiego odszkodowania ma ubezpieczony rolnik lub jego domownik.
Jeśli do wypadku doszło z winy właściciela gospodarstwa przez zaniedbanie lub świadome zawinienie – każda osoba która świadczyła pomoc, pracę na gospodarstwie lub czynności związane z prowadzoną działalnością rolniczą ma prawo do odszkodowania z OC rolnego gospodarstwa, na którym doszło do zdarzenia.
Rodzaje roszczeń za wypadek w gospodarstwie rolnym
- zadośćuczynienie za uszczerbek na zdrowiu, ból cierpienie i krzywdy psychiczne
- odszkodowanie – zwrot kosztów związanych z leczeniem, dojazdami, wizytami lekarskimi, rehabilitacją oraz opieką osób trzecich
- renta – na zwiększone potrzeby lub wyrównująca dochody poszkodowanego
- zadośćuczynienie po śmierci osoby bliskiej oraz stosowne odszkodowanie za pogorszenie się sytuacji życiowej i materialnej na skutek jej śmierci
- zwrot kosztów pogrzebu, stypy oraz pomnika
- renta alimentacyjna dla małoletnich dzieci zmarłego w wypadku rolnym
Więcej o wypadkach na gospodarstwie rolnym
Temat wypadków na roli ze względu na charakter pracy jest dosyć częsty. Niestety świadomość tego, co nam się należy w takich sytuacjach jest niewielka. Polecam więc lekturę naszego Vademecum wypadków w rolnictwie. Znajdziecie tam odpowiedź na najczęściej zadawane w tym temacie pytania.
Aktualizacja z 09.09.2019 r.