Osoba posiadająca pojazd mechaniczny (np. samochód czy motocykl) ma obowiązek posiadać obowiązkową polisę ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych za szkody powstałe w związku z ruchem posiadanego przez niego pojazdu. Brak wykupionej polisy OC zawsze wiąże się kara pieniężną za jej brak OC, a w przypadku wypadku nieubezpieczony posiadacz np. ciągnika siodłowego lub motoroweru musi liczyć się regresem bądź wysokimi kosztami.
Podstawa prawna ubezpieczenia obowiązkowego
Podstawę prawną ubezpieczenia OC pojazdów mechanicznych znaleźć można w Ustawie z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych (Dz. U. 2003 r., Nr 124, poz. 1152 ze zmianami).
Co obejmuje ubezpieczenie OC pojazdów mechanicznych?
Ubezpieczenie OC posiadaczy pojazdów mechanicznych obejmuje zdarzenia komunikacyjne powstałe na terytorium Polski. Obejmuje na zasadzie wzajemności, również zdarzenia powstałe na terytoriach państw, których biura narodowe są sygnatariuszami Jednolitego Porozumienia między Biurami Narodowymi – Regulaminu Wewnętrznego np. Niemcy, Włochy czy Francja. Porozumienia nie podpisała np. Białoruś.
Co daje polisa OC pojazdów mechanicznych?
Polisa OC (odpowiedzialności cywilnej) ma za zadanie chronić:
- ofiary przed skutkami wypadku (poszkodowany dzięki OC może liczyć na szereg świadczeń odszkodowawczych np. zadośćuczynienie lub zwrot kosztów leczenia);
- sprawcę wypadku (który nie będzie musiał pokrywać z własnej kieszeni wyrządzanych szkód).
Co grozi za brak OC pojazdu?
Brak wykupionej polisy OC pojazdów mechanicznych ma bardzo różne podłoże, od braku środków na wykupienie polisy, brak wykupienia polisy po nabyciu pojazdu czy po prostu zapominalstwo. Niestety kara za brak opłaconej polisy dla wszystkich jest jedna i co roku kwota ta jest inna (uzależniona od minimalnej krajowej). Kary za brak zależą od okresu, w jakim kierowca nie opłacał składek, oraz rodzaju pojazdu:
- brak OC do 3 dni:
- 900 zł samochód osobowy,
- 1350 zł samochód ciężarowy, autobus lub ciągnik samochodowy,
- 150 zł inny pojazd (np. motocykl lub motorower);
- niewykupienie polisy w ciągu 4-14 dni:
- 2250 zł samochód osobowy,
- 3380 zł samochód ciężarowy, autobus lub ciągnik samochodowy,
- 380 zł inny pojazd (np. motocykl lub motorower);
- brak ciągłości ubezpieczenia powyżej 14 dni:
- 4500 zł samochód osobowy,
- 6750 zł samochód ciężarowy, autobus lub ciągnik samochodowy,
- 750 zł inny pojazd (np. motocykl lub motorower);
Karę nalicza i nakłada UFG czyli Ubezpieczeniowy Fundusz Gwarancyjny za rok, w który została wykazana została nieuiszczona opłata za obowiązkowe ubezpieczenie OC.
Mandat za brak OC
Policja obecnie nie może wystawić mandatu za brak wykupionej polisy OC oraz brak potwierdzenia jej nabycia. Jednakże jeżeli policjant po sprawdzeniu w systemie UFG stwierdzi brak aktualnej i opłaconej polisy OC, może wystawić wezwanie do zapłaty.
Konsekwencja braku polisy OC w momencie wypadku
Ubezpieczenie OC powinno zwalniać kierowcę od finansowych konsekwencji spowodowanego wypadku czy kolizji. Jeśli sprawca wypadku nie miał wykupionego OC w chwili wypadku, nie oznacza to, że osoba poszkodowana nie otrzyma odszkodowania. W takiej sytuacji istnieje możliwość otrzymania odszkodowania z Ubezpieczeniowego Funduszu Gwarancyjnego tj.:
- zadośćuczynienia,
- stosownego odszkodowania,
- zwrot kosztów: leczenia, dojazdów do placówek medycznych, kosztów opieki, utraconych dochodów, pogrzebu i organizacji stypy,
- renty.
Zgodnie z Ustawą o ubezpieczeniach obowiązkowych przyznaje UFG prawo do tzw. regresu nietypowego. Polega on na tym, że UFG wypłaca odszkodowanie a następnie może domagać się zwrotu kosztów od osoby trzeciej lub swojego ubezpieczonego, który spowodował szkodę. Roszczenie takie może zostać skierowane przez UFG również do spadkobierców winnego kierowcy, jeśli wypłata odszkodowania nastąpiła już po jej śmierci (zobacz uchwała Sądu Najwyższego z 16.11.2012 r. – sygn. akt III CZP 61/12).
Czy można uniknąć konsekwencji braki posiadania OC?
Istnieje możliwość uniknięcia kary czy też regresu, jednakże nie jest to takie łatwe, gdyż UFG tak łatwo nie rezygnuje z przysługującego mu zwrotu wydatkowych przez niego środków itd.
Do UFG należy w takiej sytuacji złożyć wniosek o umorzenie lub udzielenie ulgi w spłacie wierzytelności. Wzór wniosku można znaleźć na stronach Funduszu. Do składanego wniosku należy dołączyć dokument, który potwierdza ciężką sytuację finansową wnioskodawcy m.in. mowa tu o:
- brak majątku mogącego służyć zaspokojeniu wierzytelności,
- wysokie koszty utrzymania innych członków rodziny zobowiązanego,
- niski dochód na członka rodziny,
- bezrobocie zobowiązanego.
Ubezpieczeniowy Fundusz Gwarancyjny może także umorzyć dług, jeżeli kierowca lub jego spadkobiercy są jest w trudnej sytuacji życiowej, w związku:
- utratą majątku wskutek wypadku losowego (np. spalenie posiadanego majątku);
- z chorobą (ciężką, przewlekłą chorobą) czy inwalidztwem.
Innym rozwiązaniem jest rozłożenia płatności na raty lub jej odroczenie w terminie, co jest najczęściej spotykaną sytuacją.