Urazy ramienia i stawu barkowego z łopatką

Złamania kości ramiennej

Kość ramienna (czasami nazwana kością ramieniową) to jedna z dłuższych i twardszych kości w naszym szkielecie. Jednakże nawet ona od silnych upadków, uderzeń ciężkimi przedmiotami lub potrącenia może się złamać. Częściej do takich urazów dochodzi w przypadku osób starszych, przy zmianach osteoporotycznych, ale również dzieci są podatne na tego typu złamania.

Przy złamaniu kości pierwszym objawem jest ból i obrzęk miejsca urazu, czasem krwiak lub silne zasinienie. Poszkodowany ma spore trudności z poruszaniem ramieniem – podnoszeniem czy zgięciem w stawie barkowym.

Kość ramienna składa się z:

• nasady bliższej (część głowy kości w stawie barkowym) – tutaj złamaniu ulega szyjka i głowa kości
• trzonu kości (części środkowej ramienia) – do złamań dochodzi wskutek urazu bezpośredniego, uderzenia, zmiażdżenia, uderzenia w część pojazdu w czasie wypadku
• nasady dalszej (okolice łokcia) – urazy i złamania kości są następstwem upadku na łokieć, czasem na wyprostowaną rękę

Leczenia złamania kości ramiennej

Złamania otwarte lub z przemieszczeniem odłamów są bardzo poważnymi urazami, które wymagają interwencji chirurgicznej. Po przeprowadzeniu szczegółowej diagnostyki (RTG, RM) konieczna jest stabilizacja złamania – zazwyczaj za pomocą metalowej płytki lub kilku metalowych śrub. Taką stabilizację po zroście złamania można usunąć, ale niejednokrotnie pozostaje ona w ciele do końca życia. W przypadku poważnego uszkodzenia głowy kości – stosuje się endoprotezę stawu łokciowego lub barkowego (częściej u osób starszych).

Szczególnie przy urazach kości w okolicy barku czy łokcia może dojść do uszkodzenia mięśni lub więzadeł, także nerwów obwodowych. W konsekwencji mogą pojawiać się zaburzenia czucia, ruchomości palców (szczególnie IV i V palca).

Konsekwencje urazu

Ze względu na rozległe unieruchomienie przy złamaniu kości ramienia – osoba Poszkodowana wymaga znacznej pomocy ze strony bliskich lub osób trzecich. Higiena oraz wykonywanie czynności dnia codziennego są utrudnione bądź wręcz niemożliwe.

Każdy z urazów, niezależnie od jego miejsca, wymaga przeprowadzenia fizykoterapii oraz ćwiczeń usprawniających. Do pobudzenia uszkodzonych nerwów stosuje się neuromobilizację. Dla przywrócenia sprawności i ruchomości po złamaniu konieczne jest rehabilitowanie całego ramienia – włącznie ze stawem barkowym, łokciowym i dłonią. Urazy w okolicy kości ramiennej mogą bowiem powodować powikłania lub inne konsekwencje na całej długości ramienia. Więcej o urazach innych części ręki przeczytasz TUTAJ.

Oczywiście w dalszym etapie należy prowadzić oszczędny tryb życia i odciążać urażoną kończynę, aby nie doszło do ponownego urazu lub wystąpienia zmian zwyrodnieniowych. 

Tabela uszczerbku – kość ramienna

Uraz	Procent trwałego lub stałego uszczerbku na zdrowiu	Możliwa kwota odszkodowania
Uszkodzenia skóry, ubytki mięśni, uszkodzenia ścięgien, naczyń, nerwów  ramienia – w zależności od zmian wtórnych i upośledzenia funkcji:
zmiany niewielkiego stopnia	prawy 1-5 % lewy 1-5%	1 000 – 15 000zł
zmiany średniego stopnia	prawy 5-10% lewy 5-10%	5 000 –  25 000zł
zmiany dużego stopnia	prawy 10-50% lewy 10-55%	10 000 – 120 000zł
Złamanie trzonu kości ramiennej – w zależności od przemieszczeń, ogra­niczeń ruchu w stawie łopatkowo-ramiennym i łokciowym oraz zaburzeń neurolo­gicznych
zmiany niewielkiego stopnia	r. prawa 3-15%  r. lewa  2-10%	2 000 – 35 000zł
zmiany średniego stopnia	r. prawa 15-30%  r. lewa 10-25%	10 000 – 65 000zł
zmiany dużego stopnia, przewlekłe zapalenie kości, przetoki, bra­k zrostu, staw rzekomy	r. prawa 30-55%  r. lewa 25-50%	25 000 – 120 000zł
Złamania w obrębie łokcia -nasada dalsza kości ramiennej w zależności od zniekształceń i ogra­niczenia ruchów w stawie łokciowym oraz deficytów neurologicznych
niewielkie zmiany- z niewielkim przemieszczeniem, ograniczeniem ruchomości	r. prawa 5-15%  r. lewa 5-10%	5 000 – 35 000zł
duże zmiany, przewlekłe zapalenie kości, przetoki, bra­k zrostu, staw rzekomy	r. prawa 15-50%  r. lewa  10-45%	10 000 – 110 000zł
Złamanie nasady bliższej kości ramiennej w zależności od zmian wtórnych i upośledzenia funkcji kończyny:
z niewielkim przemieszczeniem	r. prawa 5-15%  r. lewa  5-10%	5 000 – 35 000zł
ze znacznym przemieszczeniem i skróceniem	r. prawa 15-30%  r. lewa  10-25%	10 000 – 65 000zł
złamania powikłane przewlekłym zapaleniem kości,  przetokami, brakiem zrostu, stawem rzekomym, ciałami obcymi i zmianami neurologicznymi	r. prawa 30-55% r. lewa  20-50%	20 000 – 120 000zł
Przepukliny mięśniowe ramienia	r. prawa 1-8%  r. lewa 1-6%	1 000 – 20 000zł
Utrata kończyny górnej na poziomie stawu łokciowego	r. prawa 65%  r. lewa 60%	60 000 – 140 000zł
Utrata kończyny  w obrębie ramienia
z zachowaniem tylko 1/3 bliższej kości ramiennej	r. prawa 70% r. lewa 65%	65 000 – 150 000zł
przy dłuższych kikutach	r. prawa 65%  r. lewa 60%	60 000 – 140 000zł

Urazy stawu barkowego 

Staw barkowy (bark) – odpowiadający za ruchomość całego ramienia składa się z :

• stawu ramiennego – tworzą go głowa kości ramiennej i panewka łopatki
• stawu barkowo-obojczykowego – łączy obojczyk z wyrostkiem barkowym łopatki za pomocą więzadła barkowo-obojczykowego i więzadła kruczo-obojczykowego (dowiedz się więcej o urazach obojczyka)
• stawu mostkowo-obojczykowego – łączy mostek z obojczykiem
• stawu łopatkowo-piersiowego – przestrzeń między łopatką a ścianą klatki piersiowej
• stawu podbarkowego (przestrzeń podbarkowa) – między głową kości ramiennej i wyrostkiem barkowym łopatki
• tkanek miękkich – mięsień czworoboczny, m. naramienny, m. podgrzebieniowy i trójgłowy (triceps).

Jest to bardzo ważny staw w ludzkim organizmie (oprócz stawu biodrowego), gdyż odpowiada za podnoszenie ramienia, jego ruchy skrętne, odwodzenie oraz zgięcie. Jak widać tworzą go stawy i więzadła oraz mięśnie, których uszkodzenie może powodować dysfunkcję całego stawu.

Jak dochodzi do urazu?

Urazy stawu ramiennego powstają najczęściej na skutek uderzenia lub upadku na bark, czasem także na wyprostowaną rękę. Przy urazach skrętnych (wybiciu barku lub wykręceniu ramienia) wystarczy zimny okład i odciążenie kończyny (stosowanie temblaka). Bywa, że konieczne jest nastawienie barku i jego stabilizacja w ortezie (cały staw i ramię), dopiero po kilku tygodniach rozpoczyna się ćwiczenia rehabilitacyjne.

Doznany uszczerbek związany z urazem barku dotyczy zarówno zginania, jak i prostowania, odwodzenia i przywodzenia ramienia oraz jego rotacji.

Możliwe powikłania urazu braku

• niestabilność stawu barkowo-obojczykowego – uszkodzenia aparatu więzadłowego z podwichnięciem obojczyka
• niestabilność stawu ramiennego – (tzw. wypadnięcie barku) wypadanie głowy kości ramiennej  z panewki
• uszkodzenie stożka rotatorów – osłabienie lub przerwanie stożka
• uszkodzenie bicepsa  – zapalenie, zerwanie, niestabilność mięśnia
• zapalenie kaletki podbarkowej – jako skutek innych uszkodzeń barku
• zmiany zwyrodnieniowe w stawie barkowym – zmiany degeneracyjne także pourazowe
• zapalenie torebki stawowej – nawracających stanów zapalnych lub zarastającego zapalenia torebki stawowej
• uszkodzenie splotu ramiennego – uszkodzenia nerwów

Tabela uszczerbku – uraz barku

Uraz	Procent trwałego lub stałego uszczerbku na zdrowiu	Możliwa kwota odszkodowania
Podwichnięcie, zwichnięcie stawu obojczykowo-barkowego – w zależności od ograniczenia ruchów, stopnia zniekształcenia i upośledzenia funkcji
zmiany niewielkiego stopnia	prawy 1-5 %  lewy 1-3%	1 000 – 15 000zł
zmiany średniego stopnia	prawy 5-15%    lewy 3-12%	3 000 –  35 000zł
znaczne zmiany	prawy 15-25%  lewy 12-20%	12 000 – 55 000zł
Złamanie nasady bliższej kości ramiennej w zależności od zmian wtórnych i upośledzenia funkcji kończyny:
z niewielkim przemieszczeniem	r. prawa 5-15%  r. lewa  5-10%	5 000 – 35 000zł
ze znacznym przemieszczeniem i skróceniem	r. prawa 15-30%  r. lewa  10-25%	10 000 – 65 000zł
złamania powikłane przewlekłym zapaleniem kości,  przetokami, brakiem zrostu, stawem rzekomym, ciałami obcymi i zmianami neurologicznymi	r. prawa 30-55% r. lewa  20-50%	20 000 – 120 000zł
Przewlekłe zmiany stawu barkowego – w zależności od stopnia ograniczenia funkcji i przykurczu	prawy 5-30%  lewy 5-25%	5 000 – 65 000zł
Zestarzałe nieodprowadzone zwichnięcie stawu barkowego w zależności od zakresu ruchów i ustawienia kończyny	prawy 20-30%  lewy 15-30%	15 000 – 65 000zł
Zesztywnienie stawu barkowego
w ustawieniu czynnościowo korzystnym	prawy 20-35%  lewy 15-30%	15 000 – 80 000zł
w ustawieniu czynnościowo niekorzystnym	prawy 40%  r. lewy  35%	35 000 – 85 000zł
Uszkodzenie barku powikłane przewlekłym zapaleniem kości, obecnością ciał obcych, przetokami, zmianami neurologicznymi	dodatkowo prawy 5-35% dodatkowo lewy 5-25%	dodatkowo 5 000 – 75 000zł
Utrata kończyny w barku	r. prawa 75% r. lewa 70%	70 000 – 160 000zł

Urazy łopatki

Łopatka – to płaska trójkątna kość położona w górnej części pleców. Wraz ze stawem łopatkowo-ramiennym stanowi obręcz kończyny górnej. W przypadku upadków na plecy, urazu bezpośredniego, uderzenia ciężkim przedmiotem czy wypadku komunikacyjnego najczęściej dochodzi do jej złamania. Urazowi może towarzyszyć także uszkodzenie nerwów lub więzadeł.

Wyróżniamy złamania łopatki:

• złamanie trzonu –  konieczne jest stosowanie stabilizacji (chusty lub opatrunku Desaulta) także usprawnienie ruchomości ramienia
• złamanie szyjki łopatki – złamanie szyjki kwalifikuje od razu do operacji wraz ze stabilizacją metalową płytką, występują także złamania z przemieszczeniem, co może powodować uszkodzenie splotu barkowego
• złamanie wyrostków – wymaga leczenia operacyjnego

Leczenie

Nawet zwichnięcia stawu barkowo-łopatkowego, ale przede wszystkim złamania w obrębie łopatki wymagają podjęcia fizykoterapii oraz usprawnienia całego ramienia. Poważną konsekwencją urazów może być uszkodzenie nerwu pachowego lub nadłopatkowego.

Przy urazach łopatki bardzo dobrym ćwiczeniem jest pływanie. Po przeprowadzeniu rehabilitacji można więc kontynuować ćwiczenia w basenie we własnym zakresie. Zaleca się utrzymanie prawidłowej postawy, pełen wyprost i siedzenie z dobrym podparciem, aby uraz się nie odnowił lub nie pogłębił.

Tabela uszczerbku – urazy łopatki

Uraz	Procent trwałego lub stałego uszczerbku na zdrowiu	Możliwa kwota odszkodowania
Uszkodzenia stawu łopatkowo-ramiennego– w zależności od blizn, ubytków tkanek, ogra­niczenia ruchów, zaników mięśni, przemieszczeń i  zniekształceń
zmiany niewielkie	prawy 1-10 %  lewy 1-5%	1 000 – 25 000zł
zmiany średnie	prawy 10-20%    lewy 5-15%	5 000 –  45 000zł
zmiany duże	prawy 20-30%  lewy 15-25%	15 000 – 65 000zł
Złamanie łopatki
wygojone złamanie z nieznacznym przemieszczeniem bez większych zaburzeń funkcji kończyny	r. prawa 1-10%  r. lewa  1-5%	1 000 – 25 000zł
w pełni wygojone złamanie łopatki z dużym przemieszczeniem i wyraźnym upośledzeniem funkcji kończyny	r. prawa 10-30%  r. lewa 5-25%	5 000 – 65 000zł
wygojone złamanie szyjki i panewki z dużym przemieszczeniem, przy­kurczem w stawie łopatkowo-ramiennym, z dużymi zanikami mięśni i innymi zmianami	r. prawa 30-55%  r. lewa 25-45%	25 000 – 120 000zł
Utrata kończyny wraz z łopatką	r. prawa 80% r. lewa 75%	75 000 – 170 000zł

Amputacja w obrębie kończyny górnej

Amputacja całej kończyny górnej, czasem z częścią stawu barkowego jest znacznym uszczerbkiem na zdrowiu. Takie urazy najczęściej są konsekwencją prac na roli z udziałem maszyn i urządzeń rolniczych: kombajnów, siewników, pras rolniczych. W takich przypadkach szybka pomoc i zatamowanie krwawienia jest najważniejsze – szczególnie, gdy uszkodzeniu ulegnie tętnica szyjna. Opracowanie rany i kikuta może być bardzo trudne i pozostawić rozległe blizny (także ograniczające ruchomość pozostałości ręki).

W zależności od miejsca amputacji ręka wymaga rehabilitowania (staw barkowy) oraz przystosowania do protezy – o ile jest to możliwe. Profesjonalne protezy ramienia, które umożliwiają w miarę normalne funkcjonowanie są bardzo drogie i nie zawsze dostępne. W przypadku, gdy wypadek miał miejsce nie z naszej winy, także koszt zakupu protezy powinien zostać uwzględniony w roszczeniach odszkodowawczych.

Tabela uszczerbku – amputacja w obrębie kończyny górnej

Amputacja	Procent trwałego lub stałego uszczerbku na zdrowiu	Możliwa kwota odszkodowania
Utrata przedramienia w sąsiedztwie stawu nadgarstkowego	r. prawa 55%  r. lewa 50%	50 000 – 120 000zł
Strata kończyny w obrębie przedramienia	r. prawa 55 -65%  r. lewa 50-60%	50 000 – 140 000zł
Utrata kończyny górnej na poziomie stawu łokciowego	r. prawa 65%  r. lewa 60%	60 000 – 140 000zł
Strata kończyny  w obrębie ramienia
z zachowaniem tylko 1/3 bliższej kości ramiennej	r. prawa 70% r. lewa 65%	65 000 – 150 000zł
przy dłuższych kikutach	r. prawa 65%  r. lewa 60%	60 000 – 140 000zł
Utrata kończyny w barku	r. prawa 75% r. lewa 70%	70 000 – 160 000zł
Strata kończyny wraz z łopatką	r. prawa 80% r. lewa 75%	75 000 – 170 000zł

Odszkodowanie z OC pracodawcy

Do urazów kończyny górnej często dochodzi podczas wypadków przy pracy, gdy pracownik wykonuje prace fizyczne lub obsługuje duże maszyny. W przypadku błędu czy nieuwagi pracownika występuje tak zwany nieszczęśliwy wypadek i odszkodowanie można uzyskać z ZUSu i=oraz ewentualnie indywidualnej polisy NNW. Jeśli jednak do szkody doszło z winy innego pracownika, wadliwej maszyny bądź niespełnionych warunków BHP, to można uzyskać odszkodowanie z OC pracodawcy. Aby wiedzieć, jak zachować się w przypadku wystąpienia takiej sytuacji, polecam lekturę artykułu Postępowanie przy wypadkach przy pracy.

Aktualizacja z 30.08.2019 r.