fbpx

Odszkodowanie za niesłuszne zatrzymanie lub tymczasowe aresztowanie

Odszkodowanie za niesłuszne zatrzymanie lub tymczasowe aresztowanie

Zatrzymanie i tymczasowe aresztowanie podejrzanego o przestępstwo służy zabezpieczeniu prawidłowego prowadzenia postępowania karnego. Jest to również forma pozbawienia wolności osoby niewinnej. Jako stosowany środek budzi kontrowersje, gdy zaczyna odbiegać charakterem od „tymczasowego”. Tymczasowe aresztowanie pod względem dolegliwości dla osoby izolowanej praktycznie nie różni się znacząco od odbywania kary pozbawienia wolności. Niesłuszne tymczasowe aresztowanie lub zatrzymanie to w Polsce wciąż poważny problem.

Podstawa prawna roszczeń o niesłuszne zatrzymanie

Międzynarodowy Pakt Praw Obywatelskich i Politycznych a dokładnie w art. 9 ust. 5 mówi o tym, że każdy, kto został bezprawnie aresztowany lub zatrzymany, ma prawo do odszkodowania, którego może dochodzić w drodze sądowej.

Podobny zapis można odnaleźć Europejskiej Konwencji Praw Człowieka i Podstawowych Wolności.

Artykuły mówiące o prawie do odszkodowania w takich przypadkach:

  • Art. 5 ust. 5 stwierdza, że każdy, kto został pokrzywdzony przez niezgodne z treścią tego artykułu zatrzymanie lub aresztowanie, ma prawo do odszkodowania.
  • Art. 41 ust. 5 Konstytucji RP stanowi, że każdy bezprawnie pozbawiony wolności ma prawo do odszkodowania.
  • Art. 552 § 4 Kodeksu postępowania karnego mówi „odszkodowanie i zadośćuczynienie przysługuje również w wypadku niewątpliwie niesłusznego tymczasowego aresztowania lub zatrzymania”. Czyli osoby niewinne i niesłusznie zatrzymane, jak również tymczasowo aresztowane  mogą skorzystać z uprawnienia do odszkodowania i zadośćuczynienia. Warto tutaj podkreślić, że  wyrok uniewinniający nie zawsze wskazuje tymczasowe aresztowanie za niewątpliwie niesłuszne.

Podstawą do rozważań nad brakiem słuszności tymczasowego aresztowania jest osoba uprzednio tymczasowo aresztowana. Nie oznacza to jednak automatycznego uznania tymczasowego aresztowania za niewątpliwie niesłuszne.

Ważne jest też to, że ofiara przestępstwa ma możliwość uzyskać odszkodowanie od Skarbu Państwa w pewnych określonych. Przeczytaj artykuł w tym temacie i dowiedź się więcej.

Przedawnienie roszczeń za tymczasowe aresztowanie

Żądanie odszkodowania zgłasza się w sądzie okręgowym, w którego okręgu wydano sprawie orzeczenie wskazujące na niewinność aresztowanego. Ważne jest aby wniosek został złożony w ciągu roku od daty uprawomocnienia się orzeczenia kończącego postępowanie w sprawie. Po upływie tego terminu wniosek o roszczenia odszkodowawcze niestety zostanie oddalony przez sąd.

Odszkodowanie a zadośćuczynienie za niesłuszne zatrzymanie lub tymczasowe aresztowanie

Osoba tymczasowo aresztowana o ile spełnieni wszystkie formalne przesłanki, ma prawo od Skarbu Państwa do odszkodowania za poniesioną szkodę oraz zadośćuczynienie za doznaną krzywdę.

Odszkodowanie służy naprawieniu poniesionej szkody, którą rozumie się jako faktycznie poniesioną stratę oraz utracone korzyści. Zadośćuczynienia za doznaną krzywdę to rodzaj odszkodowania za szkodę niematerialną. Ma zrekompensować krzywdę wyrządzoną niesłusznym zatrzymaniem czy aresztowaniem.

Wysokość zadośćuczynienia

Za niesłuszne tymczasowe aresztowanie uznaje się takie aresztowanie, które powoduje dolegliwości, których dana osoba nie powinna ponieść.

Niestety nie ma iloczynu stawki wyznaczonej za jeden dzień aresztowania. Tak więc nie ma przelicznika według którego można wyliczyć wysokość należnego zadośćuczynienia. Sąd przy określaniu wysokości zadośćuczynienia za niesłuszne aresztowanie/zatrzymanie bierze pod uwagę:

  • czas izolacji,
  • okoliczności takie jak powstała skaza na dobrym imieniu,
  • ujemne skutki w wizerunku biznesowym,
  • rozłąka z bliskimi i krzywda nią wyrządzona.

Zakres krzywdy jest czymś niewymierzalnym  i indywidualnym dla każdego człowieka. W związku z tym wysokość odszkodowania za niesłuszne aresztowanie to kilkuset złotych lub nawet kilka milionów np.:

  • Sąd Apelacyjny wydał wyrok 18 000 zł tytułem zadośćuczynienia za 84 dni aresztu, co uchylił Sąd Najwyższy wyrokiem Izby Karnej z dnia 10.12.2015 r. (syg. akt II KK 275/15);
  • Wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi wskazuje, że kwota 90 000 zł tytułem zadośćuczynienie jest adekwatna za 89 dni aresztu, po czym Sąd Apelacyjny w Warszawie zmniejszył tę kwotę do 15 000 zł za 4 miesiące i 11 dni aresztu;
  • Sąd Okręgowy w Białymstoku przyjął, że za 7 miesięcy aresztu poszkodowanemu przysługuje kwota 16 500,00 zł tytułem zadośćuczynienia;
  • Wyrokiem Sądu Okręgowego w Piotrkowie Trybunalskim za 3 miesiące i 24 dni przyznano poszkodowanemu kwotę 10 000 zł;
  • Sąd Apelacyjny w Katowicach w jednym ze swych wyroków zasądził kwotę 101.844,63zł za 1 rok 3 miesiące i 15 dni tymczasowego aresztowania.

Czasem sąd również po analizie dowodów oddala dowództwo.

Sprawdź, czy poszkodowany może dostać odszkodowanie za pobicie.

Statystyka zasądzenia zadośćuczynienia i odszkodowania z powodu niesłusznego tymczasowe aresztowanie lub zatrzymanie

Prawomocnie zasądzone odszkodowania – tymczasowe aresztowanie lub zatrzymanie

Lata     liczba osób      łączna wysokość zasądzonych odszkodowań (zł)

2009    175                 2 360 096

2010    167                 4 305 308

2011    204                 4 225 422

2012    171                 4 516 001

2013    164                 5 561 172

2014    156                 7 436 178

2015    146                 5 036 507

2016    103                 4 311 489

2017    101                 4 091 860

Prawomocnie zasądzone zadośćuczynienia – tymczasowe aresztowanie lub zatrzymanie

Lata     liczba osób      łączna wysokość zasądzonych zadośćuczynień (zł)

2009    101                 2 381 873

2010    229                 5 129 136

2011    312                 9 276 324

2012    286                 8 998 131

2013    306                 12 212 570

2014    344                 12 660 938

2015    258                 9 512 588

2016    215                 10 769 521

2017    243                 11 789 524

Droga Sądowa

Chcąc uzyskać odszkodowanie za niesłuszne zatrzymanie lub aresztowanie należy wziąć pod uwagę drogę sądową. Na drodze przedsądowej uzyskanie odszkodowania może być trudne. Warto więc dowiedzieć się jak wygląda droga sądowa, jakie ma etapy i jakie koszty trzeba ponieść. Przeczytaj artykuł i dowiedź się więcej: Proces sądowy o odszkodowanie i zadośćuczynienie. 

Aktualizacja z 17.01.2020 r.

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *

Pobieranie pliku...






    Twoje dane są u nas bezpieczne.

    This will close in 0 seconds

    Pobieranie pliku...






      Twoje dane są u nas bezpieczne.

      This will close in 0 seconds

      Pobieranie pliku...






        Twoje dane są u nas bezpieczne.

        This will close in 0 seconds