Zgodnie z Ustawą o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych z dnia 22 maja 2003 r. z póź. zm. (Dz.U. z 2003 r. Nr 124, poz. 1152) zakład ubezpieczeń wypłaca odszkodowanie lub świadczenie z tytułu ubezpieczenia obowiązkowego na podstawie uznania roszczenia uprawnionego z umowy ubezpieczenia w wyniku ustaleń, zawartej z nim ugody lub prawomocnego orzeczenia sądu (art.13).
Wypłata odszkodowania przed wyrokiem karnym
Ubezpieczyciel dokonuje własnych ustaleń okoliczności mających znaczenie dla uznania roszczenia i nie jest zobligowany do oczekiwania na zakończenie postępowania karnego z wypłatą odszkodowania. Ubezpieczyciel może uzyskać wgląd do akt toczącego się postępowania karnego i na tej podstawie uznać swoją odpowiedzialność. Taka sytuacja będzie miała najczęściej miejsce w sprawach, gdzie okoliczności zdarzenia nie budzą wątpliwości, stan faktyczny jest w zasadzie bezsporny, a podejrzany/oskarżony przyznaje się do popełnienia zarzuconego mu czynu. Wówczas ubezpieczyciel powinien zgodnie z art. 14 w/w ustawy dokonać wypłaty odszkodowania w terminie 14 dni od dnia, w którym przy zachowaniu należytej staranności wyjaśnienie okoliczności niezbędnych do ustalenia odpowiedzialności albo wysokości odszkodowania było możliwe.
Przeczytaj więcej o terminie wypłaty odszkodowania z OC, UFG czy PBUK.
Umorzenie sprawy karnej przeciwko sprawcy a odszkodowanie
W sprawach bardziej skomplikowanych, gdzie np. żaden z uczestników zdarzenia nie przyznaje się do spowodowania wypadku, każdy z uczestników podaje odmienną wersję przebiegu zdarzania, brak jest jeszcze opinii biegłego z zakresu pojazdów mechanicznych, ruchu drogowego i wypadków lub opinia ta ma charakter alternatywny ubezpieczyciel może uzależnić uznanie swojej odpowiedzialności od rozstrzygnięcia organu procesowego w sprawie karnej. W takiej sytuacji zgodnie z przywołaną powyżej regulacją prawną wypłata odszkodowania powinna jednak nastąpić zasadniczo najpóźniej w termie 14 dni od dnia uprawomocnienia się orzeczenia rozstrzygającego kwestię sprawstwa i winy, a więc postanowienia o umorzeniu postępowania lub wyroku Sądu, przy czym nie koniecznie musi to być wyrok skazujący. Orzeczeniem także stwierdzającym winę jest również wyrok warunkowo umarzający postępowanie wobec sprawcy wypadku.
Brak winy sprawcy w sprawie karnej nie jest jednoznaczny z odmową odszkodowania
Niekoniecznie też brak stwierdzenia w postępowaniu karnym winy potencjalnego sprawcy wypadku musi oznaczać niemożność uzyskania odszkodowania. Choć zarówno postępowanie karne jak i cywilne dotyczą tego samego zdarzenia, odmiennie uregulowane są w obu reżimach prawnych kwestie odpowiedzialności i zasad postępowania np. specyficzną, właściwą tylko dla prawa karnego zasadą jest tzw. in dubio pro reo, co oznacza, że nie dające się usunąć wątpliwości zawsze rozstrzyga się na korzyść oskarżonego. Cywilna zaś odpowiedzialność samoistnego posiadacza mechanicznego środka komunikacyjnego zasadniczo oparta jest na zasadzie ryzyka ( za wyjątkiem kierowców w sytuacji zderzenia się prowadzonych przez nich pojazdów oraz w stosunku tychże do osób, które przewożą z grzeczności). Tym samym odpowiedzialność tą wyłącza tylko wyłączna wina poszkodowanego, osoby trzeciej lub siły wyższej.
Sprawa karna a odszkodowanie
Bardzo często sprawy, w których konieczne jest przeprowadzenie sprawy karnej trwają dłużej i są bardziej skomplikowane. Wiele kancelarii odszkodowawczych oferuje także pomoc w takim postępowaniu, dlatego też w sprawie uzyskania zadośćuczynienia warto podjąć współpracę z adwokatem lub kancelarią odszkodowawczą. Wtedy poszkodowany będzie mieć pewność, że sprawa zajmą się specjaliści, którzy pokierują sprawą oraz wyjaśnią nam proces uzyskania odszkodowania. Więcej o procedurze uzyskania odszkodowania po wypadku komunikacyjnym znajdziesz w naszym Vademecum.
Aktualizacja z 03.09.2019 r.