Pasażerowie miejskiej komunikacji zbiorowej często są uczestnikami wypadków. Zarówno przy wsiadaniu lub wysiadaniu z pojazdu, jak i w trakcie jazdy. Nie zawsze winny bywa kierujący pojazdem, czasem powodem jest zagrożenie na drodze lub pojazd innego uczestnika ruchu. Jeśli na skutek ostrego hamowania lub zderzenia autobusu z pojazdem doznamy urazów ciała lub uszkodzeniu ulegną nasze rzeczy osobiste – mamy prawo dochodzić odszkodowania.
Należy rozróżnić dwie sytuacje drogowe:
- gdy winnym jest kierujący pojazdem.
- gdy sprawcą zdarzenia jest inny pojazd lub osoba.
W zależności od tego, kto ponosi odpowiedzialność za zdarzenie, dochodzenie odszkodowanie będzie opierało się na zasadzie winy lub ryzyka.
Podstawa roszczeń pasażera autobusu
W przypadku zderzenia pojazdów odszkodowanie dla pasażerów będzie przysługiwało z polisy OC pojazdu sprawcy zdarzenia. Jeśli do zdarzenia dojdzie bez kontaktu z innym pojazdem – pasażer ma prawo dochodzić odszkodowania z OC pojazdu, którym się poruszał. Wskazuje na to odpowiedzialność na zasadzie winy. Ma to miejsce wtedy, gdy kierujący pojazdem mechanicznym wyrządził komuś krzywdę, zobowiązany jest do jej naprawienia (art. 415, 416 i 471 k.c.)
Odpowiedzialność kierowców zbiorowej komunikacji miejskiej opiera się o zasadę ryzyka (art. 436. § 1 k.c.). Oznacza to, że dochodzenie odszkodowania jest możliwe, nawet jeśli kierujący nie ponosi winy za zdarzenie. W takim przypadku jedynie 3 przesłanki wyłączają odpowiedzialność odszkodowawczą:
- jeśli wyłączną winę za zdarzenie ponosi poszkodowany.
- gdy zdarzenie nastąpiło z przyczyn spowodowanych siłą wyższą (np. uderzenie pioruna, powódź).
- wtedy gdy winę za zdarzenie ponosi osoba trzecia (np. kierujący innym pojazdem)
Jeśli więc nie z własnej winy ulegliśmy wypadkowi a za zdarzenie nie odpowiada kierujący innym pojazdem, to możemy dochodzić odszkodowania z OC pojazdu którym się poruszaliśmy.
Dokumentacja szkody
Przede wszystkim w przypadku uczestnictwa w zdarzeniu w jednym ze środków komunikacji miejskiej należy niezwłocznie powiadomić policję o zdarzeniu. Nawet jeśli nie doznaliśmy poważnych obrażeń ciała jednostka policji interweniująca na miejscu zdarzenia dokona najważniejszych ustaleń. Potwierdzi więc kto odpowiada za wypadek oraz wskaże szczegółowe dane pojazdu lub pojazdów biorących w nim udział. Jeśli autobus lub tramwaj nie posiadają osobnej polisy OC, należy zwrócić się o udzielenie informacji dotyczących ubezpieczyciela do Zarządu Komunikacji Miejskiej.
Jeśli autobus lub tramwaj posiadają system monitoringu to należy zadbać o to, aby zabezpieczono nagranie ze zdarzenia. Można zawnioskować do jednostki policji lub zarządcy autobusu czy tramwaju. Taki materiał może być bardzo pomocny w dochodzeniu odszkodowania. Szczególnie przy rekonstrukcji wydarzeń i zachowania poszczególnych jego uczestników.
Ważną rolę pełnią również świadkowie zdarzenia. Jeśli istnieje taka sposobność oraz pozwala nam na to stan zdrowia to koniecznym jest pozyskanie danych osobowych i kontaktowych do świadków zdarzenia. Będą oni mogli poświadczyć przebieg zdarzenia oraz wskazać winnego za jego spowodowanie, jeśli odpowiedzialność będzie przez Ubezpieczyciela kwestionowana.
Jeśli na miejscu zdarzenia nie jesteśmy w stanie pozyskać kontaktu do świadków, ze względu na obrażenia ciała, ale nastąpiła interwencja karetki pogotowia , to można się do nich zwrócić. Należy pozyskać kartę wyjazdową zespołu ratownictwa medycznego. Potwierdzi ona miejsce udzielenia pomocy i zgodnie z wywiadem okoliczności wypadku.
W dobie, gdy większość z nas posiada telefon z aparatem, jeśli nie jesteśmy w stanie w inny sposób udokumentować zdarzenia, można wykonać kilka zdjęć. Powinny to być zdjęcia miejsc zdarzenia, pojazdów uczestniczących w zdarzeniu i ewentualnie poszkodowanych. Mogą one okazać się przydatne w poszukiwaniach sprawcy lub toczącym się w sprawie postępowaniu (karnym lub odszkodowawczym).
Zgłoszenie roszczeń
Zgłoszenie szkody powinno nastąpić do ubezpieczyciela pojazdu sprawcy lub pojazdu, którym się poruszaliśmy. Jeśli nie są nam znane dane pojazdów, to koniecznym jest uzyskanie danych z jednostki policji. Można zgłosić się też bezpośrednio u zarządcy autobusu czy tramwaju. Pisemne zgłoszenie i udokumentowanie roszczeń może zostać przekazane do Towarzystwa Ubezpieczeń, który w imieniu swojego ubezpieczonego dokona czynności likwidacyjnych. Zgłaszając roszczenia należy je szczegółowo udokumentować oraz uargumentować wysokość żądanego odszkodowania. Poszkodowany powinien przekazać dokumentację medyczną z prowadzonego procesu leczenia oraz potwierdzenie ponoszonych kosztów.
Rodzaje roszczeń
Będąc poszkodowanym w zdarzeniu drogowym jako pasażer autobusu lub tramwaju mamy prawo do zgłoszenia roszczeń:
- zadośćuczynienie – jeśli wskutek zdarzenia doznamy uszczerbku na zdrowiu lub odniesiemy obrażenia cielesne.
- odszkodowanie – ubezpieczyciel powinien pokryć wszelkie koszty związane z wypadkiem i procesem leczenia: koszty leków i wizyt lekarskich, dojazdów, rehabilitacji, sprzętu ortopedycznego Dodatkowo również uszkodzonych rzeczy osobistych, opieki osób trzecich oraz utracone dochody.
- renta – jeśli utracimy możliwość zarobku (renta wyrównawcza) lub zwiększyły się nasze potrzeby, wymagamy diety lub stałych wydatków na leczenie (renta na zwiększone potrzeby).
- zadośćuczynienie po śmierci bliskiej osoby – jeśli na skutek wypadku bliska nam osoba poniesie śmierć, najbliżsi mogą dochodzić roszczeń odszkodowawczych.
- odszkodowanie za pogorszenie sytuacji materialnej – dla członków rodziny lub małoletnich dzieci zmarłego w wypadku drogowym.
- renta alimentacyjna – dla małoletnich dzieci, wobec których poszkodowany, który zmarł, miał obowiązek alimentacyjny (w przypadku renty z ZUS świadczenie z OC sprawcy jest roszczeniem uzupełniającym).
Przyczynienie do powstania szkody
W przypadku wypadków w autobusach czy tramwajach bardzo ważną kwestią jest asekuracja poszkodowanego przed upadkiem. Pasażer powinien właściwie się zachowywać w pojeździe, zanim do szkody doszło. Jeśli mimo wyposażenia pojazdu w pasy bezpieczeństwa, poszkodowany nie był w nie zapięty to przyczynił się do zwiększenia rozmiarów szkody. Również w przypadku miejsc stojących lub przemieszczania się w pojeździe należy zachować szczególną ostrożność i chwycić się uchwytów, rurek lub taśm bezpieczeństwa. Brak asekuracji ze strony poszkodowanego może zostać uwzględniony przy ocenie należnego odszkodowania i pomniejszyć je o procent przyczynienia (winę) samej osoby rannej.
Przyczynienie może wynosić od kilku do kilkudziesięciu procent, w zależności od okoliczności i rodzaju doznanych obrażeń. Ubezpieczyciel może uznać, że gdyby Poszkodowany zachował wszelkie środki bezpieczeństwa i zabezpieczeń w danym pojeździe – rozmiar szkody byłby mniejszy. Wobec tego ubezpieczyciel wypłaci jedynie część należnego odszkodowania.
Odmowa wypłaty odszkodowania
Jeśli winę za upadek ponosi sama osoba poszkodowana, to Towarzystwo Ubezpieczeń może odmówić wypłaty odszkodowania. Przyczyną może być brak asekuracji, niewłaściwe poruszanie się po pojeździe, brak trzymania się podczas przemieszczania lub stania. Wtedy zdarzenie jest traktowane jako nieszczęśliwy wypadek.
Również, gdy doznamy szkody z winy innego pasażera, na skutek jego nieuwagi lub nieostrożności to w takim wypadku ubezpieczyciel pojazdu nie uzna naszych roszczeń. Pozostanie nam jedynie kierowanie roszczeń cywilnych do sprawcy. Ewentualnie dochodzenie odszkodowania z polisy odpowiedzialności cywilnej w życiu prywatnym (jeśli takie ubezpieczenie sprawca posiada).
Gdy do upadku doszło np. podczas wysiadania z pojazdu, przytrzaśnięcia drzwiami, potknięcia lub poślizgnięcia z powodu pośpiechu lub nieuwagi pasażera, także odszkodowanie nie będzie przysługiwać.
Przedawnienie roszczeń
Roszczenia o odszkodowanie za wypadek w autobusie lub tramwaju przedawniają się po 3 latach od daty zdarzenia. Aby przerwać bieg przedawnienia, należy zgłosić roszczenia do samego ubezpieczyciela pojazdu, nie wystarczy wystosować zgłoszenia do zakładu komunikacji lub urzędu miasta.
W przypadku poważnych wypadków, gdy obrażenia ciała osób poszkodowanych wynosiły powyżej 7 dni, a prowadzone było postępowanie karne wobec sprawy i skazano go prawomocnym wyrokiem – termin na zgłoszenie roszczeń ulega wydłużeniu do 20 lat.
Odwołanie od decyzji ubezpieczyciela
Po zgłoszeniu szkody ubezpieczyciel ma ustawowo 30 dni na wydanie decyzji. Przyznana kwota może być zbyt mała, lub ubezpieczyciel może również całkiem odrzucić roszczenie. Wtedy poszkodowany ma możliwość wystosowania odwołania. Sprawdź jak się skutecznie odwołać od decyzji ubezpieczyciela.
Aktualizacja z 09.09.2019 r.