Nagła śmierć poszkodowanego w wypadku komunikacyjnym jest zawsze traumą dla najbliższych, czyli małżonków, parterów życiowych, dzieci czy wnuków. W tym miejscu warto wskazać, że relacje teść/teściowa-zięć/synowa czasami są szczególnie bliskie i nie raz porównywalne do relacji rodzic-dziecko. Aby mówić o zadośćuczynieniu po śmierci teścia czy teściowej należy podkreślić, że przeżycia psychiczne osoby uprawnionej do odszkodowania muszą wykraczać powyżej typowego poziomu.
Podstawa prawna roszczeń w stosunku do zakładu ubezpieczeń po śmieci teściów
Kodeks cywilny a dokładnie art. 446 § 4 kc reguluje temat zadośćuczynienia za cierpienie i ból po stracie najbliższej osoby. Najbliżsi zmarłemu to krąg osób charakteryzujących się poczuciem bliskości i wspólności, które łączą więzi emocjonalne, jak również uczuciowe. Do grupy uprawnionych zaliczamy zatem bliskich krewnych zmarłego (żona, mąż, córka, syn), jak również pasierbów, ojczymów, macochy, a także teściów i teściowe, zięciów oraz synowe.
Kiedy zięć i teściowa lub synowa i teść są uznawani za bliskich krewnych?
Niestety większość spraw o zadośćuczynienie po śmierci teścia lub teściowej kończy się na etapie sądowym. Sąd przyznając odszkodowanie bierze pod uwagę:
- siłę pozytywnej więzi emocjonalnej;
- uczucie smutku, żalu lub osamotnienia powstałe wskutek zerwania tej więzi;
- rozmiar krzywdy wywołanej utratą pomocy i opieki świadczonej przez osobę zmarłą;
- silne przeżycia natury psychicznej wywołane śmiercią osoby bliskiej;
- zanik bądź osłabienie chęci uczestnictwa w życiu rodzinnym, uroczystościach bądź świętach;
- wiek osoby zmarłej, a także osoby uprawnionej;
- nieprawidłowości w funkcjonowaniu rodziny oraz znaczenie zmarłego dla rodziny jako całości oraz poszczególnych jej członków;
- okres czasu wymagany do uporania się z trudnościami.
Przedawnienie roszczeń
10 sierpnia 2007r., weszła w życie ustawa, o zmianie ustawy – Kodeks cywilny. Wprowadzono wówczas 20-letni termin przedawnienia roszczeń będących następstwem przestępstwa. Zgodnie z art. 2 tej ustawy roszczenia o naprawienie szkody wynikłej ze zbrodni lub występku, ulegają przedawnieniu po upływie 20 lat od dnia, w którym nastąpiło zdarzenie wywołujące szkodę.
Likwidacja szkody – czyli jakie dokumenty należy przedłożyć ubezpieczycielowi i w jakim czasie następuje wypłata odszkodowania
Dokumenty niezbędne do likwidacji szkody to:
- akt zgonu osoby poszkodowanej;
- dokumenty potwierdzające związek koligacyjny, czyli akt małżeństwa oraz dowód osobisty;
- dokumenty potwierdzające odpowiedzialność ubezpieczyciela (notatkę policyjną, opinię biegłego lub postanowienie o umorzeniu postępowania prokuratorskiego czy wyrok sądowy);
- oświadczenie o relacjach synowej czy zięcia z teściem lub teściową oraz zdjęcia potwierdzające relacje, oświadczenia świadków. W przypadku zależności finansowej między poszkodowanym a uprawnionym odpowiednie oświadczenie o pogorszeniu sytuacji materialnej.
Procedura likwidacji szkody:
- zgłoszenie szkody najlepiej w formie pisemnej;
- ubezpieczyciel potwierdza przyjęcie szkody oraz wskazuje jakie elementy są mu jeszcze potrzebne do wydania decyzji;
- wywiad pracownika terenowego zakładu ubezpieczeń z uprawnionym do odszkodowania (procedura nie zawsze podejmowana);
- do 30 dni od momentu zarejestrowania szkody ubezpieczyciel wydaje decyzję, jeżeli nie ma takiej możliwości musi poinformować o tym uprawnionego i jego pełnomocnika;
- reklamacja – odwołanie od decyzji lub rozmowy ugodowe;
- do 30 dni ubezpieczyciel wydaje decyzję.
Procedura postępowania sądowego:
- złożenie pozwu w sądzie właściwym wraz z uiszczeniem opłat (wps lub wniosek o zwolnienie z kosztów sądowych + opłata skarbowa od pełnomocnictwa);
- wyznaczenie terminu pierwszej rozprawy;
- wyznaczenie opinii biegłego;
- jedna rozprawa ze słuchaniem powoda;
- zamknięcie przewodu;
- ogłoszenie wyroku;
- złożenie apelacji;
- ogłoszenie wyroku.
Sprawa na etapie sądowym trwa średnio 1,5 do 2 lat. Chociaż zdarzają się postępowania, które trwają dużo dłużej ze względu na obłożenie sądu czy złożoność sprawy lub ilość powodów.
Wysokość odszkodowania po śmierci teściów
Polskie prawo wskazuje, że zadośćuczynienie musi mieć charakter niemajątkowy i stanowić rekompensatę doznanych przez osobę poszkodowaną strat niemajątkowych, tj. cierpienia, negatywnych przeżyć, strat moralnych.
W praktyce sądy zasądzają od kilku do kilkudziesięciu tysięcy złotych, ze względu na indywidualną ocenę każdego przypadku. Przykładowo Sąd Apelacyjny w Krakowie (sygn. I ACa 1000/14) podwyższył kwotę zadośćuczynienia zasądzonej na rzecz synowej z 1 500 zł do 10 000 zł. W innej sprawie Sąd Apelacyjny również w Krakowie (sygn. I ACa 1610/13) podtrzymał wyrok I instancji zasądzający na rzecz teściowej pokrzywdzonej śmiercią synowej kwotę 30 000 zł.
Zadośćuczynienie po śmierci osoby bliskiej
Sytuacja utraty bliskiej osoby jest bardzo trudna. Zanim przydarzy nam się taka tragedia, nie myślimy o tym i nie zastanawiamy się co zrobić jak do tego dojdzie. Dlatego wiele osób nie wie, jak w takiej sytuacji się zachować. Gdzie i jak zgłosić szkodę, jakie roszczenia przysługują, jak wygląda likwidacja szkody czy proces sądowy. Więcej na ten temat przeczytasz w naszym Vademecum dochodzeni roszczeń po śmierci bliskiej osoby.
Aktualizacja z 13.09.2019 r.