W Niemczech podobnie jak w Polsce osobie poszkodowanej w wypadku przy pracy czy wypadku komunikacyjnego przysługuje szereg roszczeń do sprawcy wypadku, jak również z jego ubezpieczenia OC. Mowa tu o odszkodowaniu za powstałe szkody rzeczowe i osobowe.
Podstawa prawna roszczeń w Niemczech po wypadku komunikacyjnym
§ 115 ust. 1 pkt. 1 Versicherungsvertragsgesetz czyli niemiecka Ustawa o umowach ubezpieczeniowych określa, że poszkodowany może dochodzić roszczeń bezpośrednio od ubezpieczyciela sprawcy zdarzenia.
Paragraf (§) 823 Bürgerliches Gesetzbuch (BGB) czyli niemieckiego Kodeksu Cywilnego wskazuje na kim spoczywa odpowiedzialność odszkodowawcza sprawcy wypadu. Zgodnie z § 249 tej ustawy sprawca ma obowiązek przywrócenia pierwotnego stanu uszkodzonej rzeczy. Natomiast poszkodowany zgodnie z § 250 i § 251 BGB może domagać się zapłaty kwoty koniecznej do przywrócenia jej do stanu przed wypadkiem. § 253 BGB reguluje kwestie roszczeń osobowych a dokładnie zadośćuczynienia.
Wypadek drogowy w Niemczech
Określa się, że Niemcy stosują jedną z najbardziej korzystnych regulacji prawnych w sprawie wypłaty odszkodowań, które powstały w związku z wypadkiem komunikacyjnym.
Po zdarzeniu drogowym należy podjąć następujące kroki:
- spisanie oświadczenia o okolicznościach zdarzenia ze sprawcą wypadku lub wezwanie na miejsce wypadku/kolizji policji;
- zgłoszenie zaistniałego zdarzenia do swojego i sprawcy ubezpieczyciela OC;
- transport uszkodzonego pojazdu oraz oględziny przez rzeczoznawcę (wykonanie niemieckiej opinii technicznej możliwe jedynie przez niemieckiego rzeczoznawcę);
- przesłanie opinii technicznej do zakładu ubezpieczeń, adwokata i zleceniodawcy;
- zebranie kompletu dokumentów potwierdzających szkodę osobową i ich przekazanie ubezpieczycielowi;
- likwidacja szkody i wypłata odszkodowania.
Rodzaje roszczeń po wypadku komunikacyjnym w Niemczech
§ 249 ust. 2 BGB określa, że poszkodowanemu w wypadku samochodowym przysługuje:
- pokrycie kosztów leczenia;
- zwrot utraconych zarobków (w tym zwiększenie potrzeb);
- zwrot wydatków i kosztów (np. udogodnienia dla niepełnosprawnych, opieka, udogodnienia w mieszkaniu, aktywizacja zawodowa, specjalne wyżywienie, środki medyczne i higiena ciała, itd.).
Zadośćuczynienie za ból i cierpienie po wypadku czy kolizji
Niemieckie orzecznictwo bazuje na katalogach czy tabelach (np. Beck’sche Schmerzensgeldtabelle czy tabele właściwe dla danej lokalizacji sądu np. Celler Schmerzensgeldtabelle) oraz stawkach zadośćuczynienia (Schmerzensgeldtabellen). Można w nich znaleźć zestawienia typowych urazów różnych części ciała wraz ze stawkami zadośćuczynienia, jakie pojawiały się w wyrokach sądowych (w podobnych sprawach).
Rodzaje roszczeń przy szkodzie na pojeździe w wypadku komunikacyjnym w Niemczech
- Poniesione koszty naprawy uszkodzonego pojazdu (faktycznie poniesione lub wg. kosztorysu lub opinii rzeczoznawcy);
- Utracona wartość handlowa pojazdu w związku z uszkodzeniami;
- Koszty sporządzenia opinii przez niezależnego biegłego rzeczoznawcę;
- Dodatkowe koszty doradztwa prawnego przez niemieckiego adwokata związane z dochodzeniem odszkodowania (od ubezpieczalni sprawcy);
- Koszty wynajmu pojazdu zastępczego na czas naprawy, w przypadku szkody całkowitej na czas niezbędny na zakup pojazdu;
- Odszkodowanie za niekorzystanie z pojazdu;
- Koszty holowania, złomowania oraz postojowego;
- Koszt wyrejestrowania pojazdu uszkodzonego przy szkodzie całkowitej i zarejestrowania nowego pojazdu;
- Koszty demontażu i montażu;
- Zwrot kosztów zakupu uszkodzonego mienia;
- Zwrot wydatków w związku z prowadzeniem rozmów telefonicznych, kosztów korespondencji pocztowej z ubezpieczycielem.
Co gdy sprawca zbiegł z miejsca zdarzenia na terenie Niemiec?
Gdy sprawca wypadku jest nieznany, czyli zbiegł z miejsca zdarzenia na trenie Niemiec, likwidacją szkody powypadkowej zajmuje się „Verkehrsopferhilfe e.V.”. Jest ono odpowiednikiem polskiego UFG czyli Ubezpieczeniowego Funduszu Gwarancyjnego. Likwidacja takiej szkody odbywa się w określonych ustawowo granicach.
Wypadek przy pracy w Niemczech
Zgodnie z § 8 ust. 1 SGB VII czyli Siódmej Księgi Kodeksu Socjalnego wypadkiem przy pracy nazywa się wypadek, który poniosła osoba ubezpieczona w ramach wykonywania czynności podlegających ubezpieczeniu. Wypadkiem jest czasowo ograniczone, oddziałujące z zewnątrz na ciało zdarzenie, które prowadzi do uszkodzenia ciała lub do śmierci.
Paragraf 104 ust. 1 Kodeksu socjalnego (ks) VII Księgi wskazuje, że pracodawca nie ponosi odpowiedzialności cywilnej za wypadki przy pracy na zasadzie winy. Aby ponosić odpowiedzialność musi działać umyślnie, czyli jego niedbalstwo nie pociąga za sobą jego odpowiedzialności cywilnej.
Praca na czarno czyli nielegalna praca bez umowy itd, nie wyklucza go od ustawowego ubezpieczenia od wypadku a samo naruszenie ustawy o zwalczaniu pracy nielegalnej czy innych przepisów nie ma tu znaczenia (§ 2 i § 3 oraz § 6 ks VII).
Świadczenia z kasy wypadkowej po wypadku przy pracy
Po wypadku przy pracy poszkodowany pracownik ma prawo świadczenia z kasy wypadkowej tzw. Unfallversicherung. Na uwagę zasługuje, że każda branża ma swoją własną kasę np. branża budowlana – Berufsgenossenschaft Bau, branża transportowa, czyli kierowcy i inni pracownicy branży logistycznej – Berufsgenossenschaft Verkehr.
Przez pierwsze 6 tygodni niezdolności do pracy z tytułu wypadku poszkodowany pracownik otrzymuje pełne wynagrodzenie od swojego pracodawcy. Od siódmego tygodnia wypłatę przejmuje kasa wypadkowa. Kasa płaci 80 % średniego wynagrodzenia z ostatnich trzech miesięcy pracy przed wypadkiem (bez wliczania np. niedziel).
Roszczenia pokrywane przez kasę wypadkową to:
- pokrycie kosztów leczenia skutków wypadku i ewentualnej rehabilitacji;
- wypłata części wynagrodzenia w trakcie leczenia i rehabilitacji;
- renta wypadkowa;
- dopłaty do kosztów opieki w przypadku trwałego uszczerbku na zdrowiu;
- zasiłek pogrzebowy.
W Niemczech nie ma pojęcia odszkodowania za wypadek przy pracy jak ma to miejsce na terenie Polski z ZUS.
Terminy przedawnienia roszczeń w Niemczech
We wszystkich krajach Europy istnieją różnice w zakresie przedawnienia dochodzenia roszczeń ze szkód na osobie czy szkód na pojeździe. Różnice te to:
- ochrona małoletnich, niepełnosprawnych
- okresy przedawnienia;
- przepisy regulujących początek biegu okresu przedawnienia;
- wymogi proceduralne dotyczących zatrzymania i wstrzymania biegu okresu przedawnienia itd.
W Niemczech obowiązuje:
- 3-letni okres przedawnienia dla odpowiedzialności deliktowej,
- 10-letni dla odpowiedzialności umownej,
- 30-letni okres roszczeń o zadośćuczynienie.
Czas wypłaty odszkodowania w Niemczech
Szkodę osobową jak również szkodę na pojeździe można zlikwidować w Niemczech bezpośrednio u ubezpieczyciela OC sprawcy zdarzeniu lub w Polsce przez korespondenta, którego ustala się za pośrednictwem PBUK (Polskie Biuro Ubezpieczycieli Komunikacyjnych). Biorąc pod uwagę czas likwidacji szkody i uzyskane kwoty lepiej jest poprowadzić procedurę odszkodowawczą na ternie Niemiec.
Szkoda na pojeździe likwidowana jest tam do 2 miesięcy. Przy szkodach na osobie jest to uzależnione od obrażeń i długości procesu rekonwalescencji. Czasem na odszkodowanie poszkodowany może poczekać nawet 3 lata.
Wysokość odszkodowania za wypadek w Niemczech
Wysokość odszkodowania/zadośćuczynienia w przypadku szkody osobowej za wypadek zależy od wielu czynników. Obliczając odszkodowanie ubezpieczyciel czy też sąd bierze pod uwagę:
- charakter, intensywność i zakres doznanych obrażeń;
- czas trwania leczenia lub niepełnosprawności;
- konsekwencje społeczne lub psychologiczne;
- wiek ofiary wypadku
- szkody następcze lub trwałe upośledzenie fizyczne spowodowane przez wypadek samochodowy (blizny, zniekształcenia, upośledzenie);
- możliwe przyczynienie się lub zaniedbanie zaniedbania.
Wysokość odszkodowania w przypadku szkody na pojeździe jest uzależniona od faktycznej wysokości szkody. Najczęściej określa ją rzeczoznawca, którego w odróżnieniu od polskiego prawa można wybrać samemu.
Szkoda osobowa w Niemczech
§ 249 ust. 2 Kodeksu Cywilnego (BGB) określa możliwość dochodzenia odszkodowania za:
- szkody osobowe, tj. zadośćuczynienie za doznany rozstrój zdrowia na podstawie §253 ust. 2 (BGB);
- szkody rzeczowe (majątkowe).
Wśród szkód osobowych wymienić należy:
- szkody niematerialne (tj. zadośćuczynienie za ból i cierpienie);
- szkody majątkowa takie jak utrata zarobków, zwiększenie potrzeb, wydatki i koszty (np. pomoc ortopedyczna, udogodnienia dla niepełnosprawnych, opieka, udogodnienia w mieszkaniu, aktywizacja zawodowa, specjalne wyżywienie, środki medyczne i higiena ciała, itp.).
Proces o odszkodowanie w Niemczech
Jeżeli poszkodowany w wypadku nie zgadza się z decyzją ubezpieczyciela, to ma prawo do dochodzenia swoich praw i roszczeń na etapie sądowym.
Postępowanie sądowe odbywać się będzie przed sądem właściwym dla siedziby ubezpieczyciela lub dla miejsca wypadku. Czas trwania postępowania jest podobny jak przed polskimi sądami i średnio trwa 2 lata.
Art. 11 ust. 1 lit b Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1215/2012 z dnia 12 grudnia 2012 r. w sprawie jurysdykcji i uznawania orzeczeń sądowych oraz ich wykonywania w sprawach cywilnych i handlowych – wprowadza korzystny dla poszkodowanych wyjątek od wyżej wymienionej zasady i poszkodowany w wypadku komunikacyjnym może również dochodzić roszczeń od ubezpieczyciela przed sądem właściwym dla swego miejsca zamieszkania np. w Polsce. Niestety takie rozwiązanie nie jest zawsze dobre dla osoby poszkodowanej.
Koszt postępowania sądowego na terenie Niemiec, różni się od polskiego postępowania. Załóżmy, że mamy do czynienia z pozwem na 5 000 euro, wówczas koszt niemieckiego procesu wynosi odpowiednio:
- 438 euro opłata sądowa;
- 925,25 euro brutto ustawowe koszty zastępstwa adwokackiego jednego adwokata;
- koszty (ewentualnych) opinii biegłych oraz tłumaczeń;
- koszty dojazdów świadków.