Zdarza się, że osoba, której przysługuje roszczenie o zadośćuczynienie lub odszkodowanie umiera. W takiej sytuacji rodzina poszkodowanego w związku z wypadkiem (komunikacyjnym, przy pracy czy w rolnictwie) czy w związku z błędem lub zaniedbaniem medycznym, nie raz nie jest świadoma, że może dziedziczyć roszczenia odszkodowawcze. Oznacza to, że ubezpieczyciel czy też sprawca zdarzenia musi wypłacić przysługujące poszkodowanemu roszczenie.
Podstawa prawna dziedziczenia roszczeń
Art. 922 Kodeksu cywilnego (kc) – prawa i obowiązki majątkowe zmarłego przechodzą z chwilą jego śmierci na jedną lub kilka osób, stosownie do przepisów Księgi czwartej Kodeksu cywilnego.
Także Art. 445 § 3 kc – roszczenie o zadośćuczynienie pieniężne za doznaną krzywdę przechodzi na spadkobierców tylko wtedy, gdy zostało uznane na piśmie oraz gdy powództwo zostało wytoczone za życia poszkodowanego.
Art. 446 § 4 – reguluje przyznanie najbliższym członkom rodziny zmarłego samodzielne roszczenie o zadośćuczynienie.
Dodatkowo Art. 321 § 2 Kodeksu postępowania cywilnego (kpc) – wskazuje że spadkobiercy nie mogą żądać nić więcej ponad żądanie zgłoszone przez pokrzywdzonego powoda.
Art. 449 kc – zakazuje zbywania (przenoszenia) roszczeń przez spadkobierców na inne osoby w drodze czynności prawnych, takich jak: umowa sprzedaży, darowizny, czy jakakolwiek inna umowa zobowiązująca do przeniesienia wierzytelności.
Orzeczenie Sądu Najwyższego z 27.11.2008 r., sygn. akt: IV CSK 306/08 – „Wytoczeniem powództwa za życia poszkodowanego w rozumieniu art. 445 § 3 k.c. jest wytoczenie powództwa, które jest skuteczne w tym znaczeniu, że nadaje się do rozpoznania. Wytoczenie powództwa może być skuteczne także w braku zgody sądu opiekuńczego na dokonanie tej czynności przez opiekuna osoby ubezwłasnowolnionej całkowicie”.
Komu i kiedy przysługuje dziedziczenie odszkodowania
Roszczenia odszkodowawcze w stosunku do ubezpieczyciela sprawcy zdarzenia przysługują spadkobiercom w chwili śmierci poszkodowanego . Pod warunkiem jednak, że ten przed śmiercią skutecznie wytoczył powództwo ubezpieczycielowi. Roszczenia takie przysługują żonie, mężowi, synowi, córce czy wnukom jeżeli dzieci poszkodowanego nie żyją lub odrzucą spadek.
Problem warto skonsultować ze specjalistami i sprawdzić, czy możemy walczyć o odszkodowanie. Sprawdź jak działają firmy i kancelarie odszkodowawcze.
Jakie kroki należy podjąć po śmierci poszkodowanego?
W pierwszej kolejności po śmierci powoda czyli osoby poszkodowanej, która złożyła pozew w sądzie, należy do sądu dostarczyć akt zgonu poszkodowanego. W ten sposób postępowanie sądowe zostanie wstrzymane do momentu wykazania spadkobierców czyli osób uprawnionych do dziedziczenia roszczeń.
Spadkobierca – kto to?
Spadkobierca to podmiot lub osoba, na którą przechodzi ogół praw i obowiązków osoby zmarłej. Z chwilą śmierci spadkodawcy taka osoba nabywa spadek. Spadek można przyjąć wprost z dobrodziejstwem inwentarza lub odrzucić. Odrzuca się do składając oświadczenie przed sądem lub notariuszem do 6 miesięcy od dnia śmierci spadkodawcy. Odrzucony spadek przechodzi na spadkobierców w kolejnej linii (z dzieci na wnuki, z wnuków na prawnuki itd.).
Jak wygląda postępowanie sądowe po śmierci powoda?
- złożenie w sądzie aktu zgonu poszkodowanego;
- zarejestrowanie aktu zgonu i wydanie odpowiedniego potwierdzenia w formie pisemnej przez sąd – wstrzymanie procedury sądowej;
- złożenie aktu poświadczenia dziedziczenia dopisanego przed notariuszem lub stwierdzenie nabycia spadku wydane przez sąd, tym samym przystąpienie do postępowania sądowego;
- ponowne wszczęcie procedury sądowej:
– wyznaczenie opinii biegłego/biegłych (o ile nie były wykonane),
– słuchanie powodów oraz świadków;
– zamknięcie przewodu,
– ogłoszenie wyroku;
- doręczenie przez sąd wyroku powodowi/powodom i stronie pozwanej;
- złożenie apelacji (w uzasadnionych przypadkach);
- rozprawa apelacyjna (zamknięcie przewodu, wyrok);
- doręczenie przez sąd wyroku powodowi/powodom i stronie pozwanej;
- kasacja (w uzasadnionych przypadkach, tylko w przypadku roszczeń 50 000 wzwyż).
Sprawdź jak wygląda proces sądowy o odszkodowanie i zadośćuczynienie.
Akt poświadczenia dziedziczenia
Najważniejszymi dokumentami, które pozwalają przystąpić do postępowania sądowego o zadośćuczynienie, odszkodowanie i zwrot kosztów są akt zgonu oraz akt poświadczenia dziedziczenia lub stwierdzenie nabycia spadku.
Najczęściej dostarczanym dokumentem potwierdzającym spadkobierce jest akt poświadczenia dziedziczenia gdyż można po podpisać przed notariuszem już kilka dni po śmierci poszkodowanego. Akt poświadczenia dziedziczenia podpisują przed notariuszem jednocześnie wszyscy spadkobiercy. Koszt przeprowadzenia notarialnego postępowania spadkowego to kilkaset złotych w zależności od ilości spadkobierców. Po 6 miesiącach od śmierci poszkodowanego koszt ten jest mniejszy o kilkadziesiąt złotych dla każdego ze spadkobierców a w wynika to z faktu dziedziczenia z dobrodziejstwem inwentarze po tym termie.
Apelacja
Zdarza się czasami, że wyrok Sądu wydaje nam się krzywdzący. Poszkodowany lub jego spadkobierca mogą złożyć wiec apelację i odwołać się do wyższej instancji.
Aktualizacja z 04.12.2019 r.