Już w 2016 roku UOKiK i RF wydali wspólne stanowisko w sprawie zwrotu kosztów proporcjonalnie do wcześniej spłaconego kredytu. Jak wygląda to stanowisko w stosunku do najnowszego orzeczenia TSUE.
Podstawa prawna
Art. 48 ust. 1 ustawy z dnia 12 maja 2011r., o kredycie konsumenckim (Dz. U. z 2014 r. poz. 1497; dalej: ustawa) mówi „Konsument ma prawo w każdym czasie do spłaty całości lub części kredytu przed terminem określonym w umowie”.
Z kolei, zgodnie z art. 49 ust. 1. „W przypadku spłaty całości kredytu przed terminem określonym w umowie, całkowity koszt kredytu ulega obniżeniu o te koszty, które dotyczą okresu, o który skrócono czas obowiązywania umowy, chociażby konsument poniósł je przed tą spłatą. 2. W przypadku spłaty części kredytu przed terminem, określonym w umowie, ust. 1 stosuje się odpowiednio”.
Czy opinie RF i Prezesa UOKiK są wiążące dla podmiotów finansowych?
Rzecznik Finansowy i Prezes UOKiK niestety nie posiadają kompetencji do wiążącej wykładni przepisów prawa powszechnie obowiązującego, czyli prezentowane przez nich stanowisko ma charakter interpretacyjny dla uczestników rynku finansowego.
Stanowisko RF i Prezesa UOKiK w sprawie interpretacji art. 49 ustawy o kredycie konsumenckim
„Należy stwierdzić, że zarówno wykładnia literalna, jak i wykładnia celowościowa prowadzą do wniosku, że art. 49 ust. 1 ustawy należy rozumieć w ten sposób, że w przypadku wcześniejszej spłaty kredytu następuje obniżenie wszystkich możliwych kosztów kredytu, niezależnie od ich charakteru, z tymże wyjątkiem, iż redukcja ta ma charakter proporcjonalny w tym sensie, że odnosi się do okresu od dnia faktycznej spłaty kredytu do dnia ostatecznej spłaty określonej w umowie”.
We wrześniu 2019 roku po wyroku TSUE (sygn. C-383/18) Prezes UOKiK zabrał ponownie głos w sprawie: „Z doświadczenia UOKiK wynika, że są instytucje finansowe, które nie rozliczają się z konsumentem. Owszem umarzają odsetki za czas, w którym ktoś już nie będzie korzystać z kredytu, ale zatrzymują część opłat np. administracyjnych, prowizji czy składek na ubezpieczenie. To naruszenie prawa. Cieszę się, że Trybunał Sprawiedliwości UE potwierdził dotychczasowe stanowisko urzędu (…) Apeluję do kredytodawców, żeby respektowali wyrok TSUE. Dla instytucji finansowych, banków stanowi on jasną informację, jak interpretować ten przepis. Jest to też dobry powód do tego, aby unormowały sytuację na rynku i zawierały ugody z klientami. W ten sposób można uniknąć interwencji UOKiK, a przypomnę, że maksymalna kara za naruszenie ustawy o kredycie konsumenckim może wynieść do 10 proc. obrotu”
Termin przedawnienia roszczeń w stosunku do banku
Termin przedawnienia to 10 lat od momentu spłaty zadłużenia.
Przeczytaj więcej o zwrocie prowizji bankowej.
Jakie warunki musi spełnić umowa kredytowa, aby konsument mógł domagać się zwrotu prowizji?
- pobranie prowizji przez bank;
- umowa kredytu musiała zostać zawarta nie wcześniej niż 18 grudnia 2011 r. (data wejścia w życie ustawy o kredycie konsumenckim);
- została zawarta nie później niż 17.12.2011 r., w kwocie nieprzekraczającej 80.000 zł o ile kredyt był nieoprocentowany;
- umowa kredytowa przewiduje zabezpieczenie hipoteką na nieruchomości, o ile wniosek o kredyt został złożony po 22.07.2017 r.;
- kredytobiorca dokonał wcześniejszej spłata kredytu;
- kwota kredytu nie przekracza 255,550 zł albo równowartość tej kwoty w walucie innej niż waluta polska;
- kredytobiorca jest osobą fizyczną, a nie „firmą”, czyli kredyt nie zaciąga podmiot prowadzący działalność gospodarczą.