Zanim zdecydujemy się na ostateczne dochodzenie swoich roszczeń na drodze sądowej wobec Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, warto sprawdzić, czy nasze roszczenia są zasadne, w jakiej wysokości oraz jak przebiega proces o odszkodowanie przeciwko ZUS. Warto przygotować się na takie postępowanie wiedząc, jakie mamy prawa oraz czego możemy się spodziewać, jeśli sprawę o odszkodowanie przegramy.
Wypadek przy pracy i dochodzenie jednorazowego odszkodowania
Jeśli wskutek wypadku przy pracy poszkodowany pracownik dozna stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu może, po zakończeniu leczenia, ubiegać się o przyznanie przez ZUS jednorazowego odszkodowania za wypadek przy pracy. Konieczne jest złożenie dokumentacji medycznej i wypadkowej wraz z wnioskiem o wypłatę świadczenia i aktualnym drukiem OL-9 lub N (zaświadczenia o stanie zdrowia). Powołana przez ZUS komisja orzeka o wysokości doznanego uszczerbku na zdrowiu i wydaje orzeczenie lekarskie, na podstawie którego Zakład Ubezpieczeń Społecznych wypłaca świadczenie odszkodowawcze. Stawka za 1% uszczerbku w 2019 roku wynosi 917 zł.
Odwołanie od orzeczenia lub decyzji ZUS
Jeśli poszkodowany nie zgadza się w wydanym orzeczeniem lekarskim, lub nie zgadza się z decyzją odmowną wypłaty odszkodowania przez ZUS, ma prawo złożyć odwołanie.
Zasadniczo już w trakcie komisji lekarskiej poszkodowany może wnieść ustne zastrzeżenia (zapisane do protokołu) do wydanego orzeczenia i opinii medycznej. W takim wypadu jego uwagi są traktowane na równi ze złożonym odwołaniem i będą rozpatrywane przez jednostkę ZUS.
Po otrzymaniu orzeczenia lekarskiego można wnieść sprzeciw od orzeczenia lekarza orzecznika w terminie 14 dni.
Jeśli zaś decyzja wydana w sprawie jest krzywdząca, zaniża wysokość należnego odszkodowania lub odmawia jego wypłaty, poszkodowany ma prawo odwołać się od niej w terminie 30 dni od jej otrzymania. ZUS może samemu uwzględnić odwołanie i wydać decyzję zmieniającą lub skierować sprawę do sądu.
Wzór odwołania do ZUS możesz pobrać tutaj.
Postępowanie sądowe wobec ZUS
Odwołanie wnosi się za pośrednictwem jednostki terenowej ZUS do sądu rejonowego – sądu pracy i ubezpieczeń społecznych. Ma ono charakter pozwu, wobec czego postępowanie toczy się zgodnie z przepisami kodeksu cywilnego. Można oczywiście złożyć odwołanie bezpośrednio do sądu, lecz i tak wzywa on organ rentowy do złożenia akt sprawy i uczestnictwa w postępowaniu.
ZUS ma 30 dni na ponowne rozpatrzenie sprawy, może powołać dodatkową komisję lekarską lub opinię biegłego lekarza, który potwierdzi prawidłowość sporządzonej opinii medycznej i orzeczonego stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu. Jeśli jego opinia będzie różna, niż opinia lekarza orzecznika ZUS, sąd będzie miał podstawy do zakwestionowania wydanej przez pracownika ZUS opinii.
Ostatecznie wydając w sprawie wyrok, sąd uznaje wydaną przez ZUS decyzję za zasadną lub wskazuje na jej nieprawidłowość. Postępowanie sądowe kończy się wydaniem wyroku, w którym sąd oddala złożone odwołanie, albo uwzględnia je i zmienia zaskarżoną decyzję w całości lub części. ZUS na podstawie wyroku sądu uchyla wcześniej wydaną decyzję i wydaje nową lub podtrzymuje swoje wcześniejsze stanowisko.
Apelacja po wyroku I instancji w procesie przeciwko ZUS
Sam proces odwoławczy wobec decyzji ZUS na formę postępowania sądowego. Jednakże należy pamiętać, że wydana przez ZUS decyzja po skierowanym odwołaniu nie musi być ostateczna. Pozostaje bowiem nadal możliwość złożenia apelacji (odwołania od wyroku) do sądu II instancji. Przy czym sąd apelacyjny nie rozstrzyga już tak szczegółowo kwestii związanej z wysokością uszczerbku, nie powołuje biegłych i nie przeprowadza postępowania wyjaśniającego. Na podstawie zgromadzonej dokumentacji i opinii medycznych wskazuje na zasadność wyroku sądu I instancji lub przekazuje sprawę do ponownego rozpatrzenia.
Wyrok sądu apelacyjnego jest prawomocny w momencie jego ogłoszenia. Ostateczną możliwością jego podważenia jest złożenie skargi kasacyjnej do Sądu Najwyższego. Taką skargę wnosi się w ciągu 2 miesięcy od wydania wyroku przez sąd II instancji. Tej etap postępowania wymaga reprezentacji przez adwokata lub radcę prawnego, nie można więc złożyć jej samodzielnie.
Należy także pamiętać, iż sprawy z zakresu ubezpieczeń społecznych nie mogą się zakończyć zawarciem ugody w sądzie.
Koszty postępowania sądowego
Koszty związane z postępowaniem obciążają strony postępowania. Opłata wpisu sądowego w tym wypadku jest stała i wynosi 30 zł. Nawet zwolnienie z kosztów sądowych nie zwalnia z uiszczenia tejże opłaty. Jeśli poszkodowany występuje samodzielnie i nie ma wiedzy o wysokości opłaty, otrzyma wezwanie do uiszczenia jej w terminie 7 dni. Jeśli reprezentuje go pełnomocnik, takiego wezwanie może nie otrzymać, a sąd może wniosek odwoławczy oddalić.
ZUS nie ponosi opłat od środków zaskarżenia, apelacji, zażalenia czy też skargi kasacyjnej. Poszkodowany ponowi jedynie koszt 30zł opłaty od zaskarżenia. Przy powołaniu biegłych ani poszkodowany, ani ZUS, nie są zobowiązani do ponoszenia kosztów opinii biegłego, gdyż koszty te ponosi Skarb Państwa. Dodatkowo w przypadku przegranej ZUS, na wniosek pełnomocnika poszkodowanego, może zasądzić od organu rentowego zwrot kosztów zastępstwa procesowego.
Działać samodzielnie czy z pełnomocnikiem?
Dla postępowania sądowego najważniejsze jest postępowanie I instancji – w sądzie pracy i ubezpieczeń społecznych. Dlatego też wszelkie poczynione w trakcie tego przewodu sądowego wyjaśnienia oraz powołane wnioski, opinie oraz wyjaśnienia, będą mieć wpływ na ostateczne zakończenie sprawy. Tym samym umiejętne przeprowadzenie postępowania dowodowego gwarantuje wygranie sprawy.
Możliwe jest oczywiście skorzystanie z pomocy prawnika lub radcy prawnego na późniejszym etapie – apelacyjnym, jednakże jeśli nie powołano prawidłowych opinii lub wniosków wcześniej, wysiłki pełnomocnika mogą okazać się nieskuteczne. Postępowanie w II instancji jest bowiem bardzo ograniczone.
Dlatego z rzetelnym i doświadczonym pełnomocnikiem oraz aktywnym udziałem osoby poszkodowanej sprawa odwoławcza wobec ZUS ma największe możliwości wygrania oraz uzyskania należnego odszkodowania w prawidłowej wysokości.
Aktualizacja 23.10.2019